Een derde van de Europarlementariërs die in 2014 nog in de politiek zat, heeft aansluitend een lucratief baantje gekregen bij een van de vele lobbyorganisaties in Brussel die invloed uitoefenen op de EU-besluitvorming.
Daarnaast blijkt ook nog eens de helft van voormalig EU-commissarissen werkzaam te zijn als consulent in het EU-gerelateerde lobbycircuit. Dat schrijft Transparency International EU (TI) dinsdag in het rapport Access all Areas, over de ‘draaideuren’ tussen het bedrijfsleven en EU-instellingen. Volgens TI begint Europa daarmee steeds meer op de VS te lijken. Google is de meest populaire werkplek, aangezien 57 procent van lobbyisten die bij de multinational op de loonlijst staat voorheen werkzaam was bij de EU.
Een lobbyorganisatie heeft als doel de politieke besluitvorming te beïnvloeden namens een commercieel bedrijf, publieke instelling of ngo. Lobbywerk kan zinvol zijn, bijvoorbeeld door standpunten en informatie vanuit de samenleving en het bedrijfsleven naar ambtenaren en politici over te brengen. Het gaat mis zodra gelijkwaardige belangen in zeer ongelijke mate door lobbyisten vertegenwoordigd worden, wanneer informatie overgaat in manipulatie of misleiding en wanneer politieke invloed min of meer gekocht wordt.
TI pleit dan ook voor regels die belangenconflicten voorkomen en een sterke ethisch toezichthouder, die zoals in Canada en Frankrijk, sancties kan opleggen. Ook zou er snel een ‘afkoelingsperiode’ moeten komen voor EU-parlementariërs. Lakse ethische regels tasten het vertrouwen in de EU-instellingen aan, stelt de organisatie met een verwijzing naar de vorige voorzitter van de Europese Commissie José Manuel Barroso. Die werkt inmiddels bij de Amerikaanse bank Goldman Sachs.
EU-voorzitter Juncker heeft eerder toegezegd de voor oud-Eurocommissarissen geldende afkoelingsperiode van 18 maanden te verlengen. Volgens TI is meer nodig. De organisatie vindt het raar dat huidige Eurocommissarissen moeten oordelen over de baantjes van hun voorgangers. In Canada geldt een afkoelingsperiode van vijf jaar voor topfunctionarissen, ministers en parlementsleden. Een apart, onafhankelijk orgaan, met 74 onderzoekers en vergaande sanctiemogelijkheden, ziet hier op toe. Europa moet ook die kant op, vindt Transparancy International.
Voormalige leden van de Europese Commissie kwamen onder meer terecht bij Volkswagen en Bank of America. Bekend is de overstap van VVD’er en voormalig eurocommissaris Neelie Kroes van Brussel naar Silicon Valley, waar zij in loondienst is bij taxidienst Uber. Een voorbeeld van meer recente datum is Sharon Bowles (UK, ALDE/Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa), die luttele maanden nadat zij in 2014 het Europees Parlement verliet als ex-voorzitter van het invloedrijke economische en monetaire comité (ECON), een baan kreeg bij de London Stock Exchange (Beurs van Londen).
Een ander controversieel voorbeeld is Holger Krahmer (Dl, ALDE) die als EU-minister tien jaar werkzaam was voor de milieucommissie ENVI in het kader van deregulering van de auto-industrie. In 2014 werd hij directeur van de lobbyorganisatie van Opel Group. Ook Silvana Koch-Mehrin (Dl, ALDE), Wolf Klinz (Dl, ALDE), Krzysztof Lisek (Polen, EVP), Olle Schmidt (Zweden, ALDE), George Lyon (UK, ALDE) en Brian Simpson (UK, S&D) zijn bij lobbyorganisaties terecht gekomen. Onder meer Marije Cornelissen (GL, Green), voormalig lid van de commissie Sociale Zaken en Werkgelegenheid, heeft na 2014 een eigen lobbybureau opgezet in Brussel.