De Nederlandse beeldend kunstenaar en filmmaakster Fiona Tan heeft een fotofilm gemaakt over de berg Fuji in Japan. De film is een caleidoscopische fotocompilatie waarop de berg (tevens vulkaan) immer in beeld is. Tan stelde tevens de gelijknamige tentoonstelling samen die nog tot 11 juni te bezoeken is in museum de Pont in Tilburg.
De film bestaat uit een montage van meer dan 4.000 foto’s die werden aangeleverd door het publiek of geselecteerd uit de collectie van het Izu Photo Museum in Shizuoka, Japan. De foto’s zijn gemaakt door journalisten, wetenschappers, portretfotografen en amateurs. Het verfilmde beeldverhaal krijgt samenhang en kracht door twee begeleidende verhaalstemmen.
De fictieve Britse Mary (met de verhaalstem van Tan) herleest de brieven van haar eveneens fictieve overleden Japanse geliefde Hiroshi (verhaalstem Hiroki Hasegawa). Op de een of andere manier ontstaat er een wonderlijke dialoog tussen de levende en de dode. Mary worstelt met filosofische vragen over het leven en de dood van haar partner. Hiroshi vertelt onder meer over zijn beklimming van de berg.
Tevens leren we veel over de geschiedenis van Japan, en waarom de berg heilig is verklaard. Het is het hoogste punt van het land en tevens bedevaartsoord. In de zomermaanden beklimmen gemiddeld 300.000 mensen de imposante berg. Fuji oogt op alle foto’s mysterieus. Soms is het een stip, zoals op een heldere dag waarneembaar is vanuit het honderd kilometer verder gelegen Tokio. Op sommige foto’s is de berg gigantisch wanneer men in de nabijgelegen stad Fujiyoshida vertoeft.
Wanneer we op de berg zelf zijn, lijkt het op een donkere klomp bestaande uit vulkanisch gesteente en graniet. Zodra we ons op afstand bevinden is het de magie van de mythische berg, met sneeuw rondom de top, gehuld in nevelen en soms getooid met een wolkenkroon, die toeslaat. De film Ascent valt te omschrijven als een obsederende opeenhoping van gedachten, feiten en beelden. Maar er is altijd de berg die ons bij de les houdt, hoe hoogdravend de film soms ook lijkt.
Fiona Tan is met dit intrigerende vormexperiment meer in haar element dan met haar ongemakkelijke speelfilmdebuut History’s Future (2016). Voor Ascent hoefde ze zich niet in te laten met acteurs. Zij kon zich concentreren op die duizenden foto’s en er dichterlijke teksten bij bedenken. Het sterkste punt van History’s Future is de raak getroffen sfeer van de ondergang. In Ascent is het de alom vertegenwoordigde nostalgie die memorabel is. Met name de foto’s uit de begintijd van de Japanse fotografie zijn fascinerend.
Ulrik van Tongeren