Het Amsterdam Spanish Film Festival vertoonde een brede waaier van de Spaanse cinema. Eigenlijk is het een Spaanstalig festival omdat er ook films uit Argentinië en Cuba te zien waren.
De derde editie van het Amsterdam Spanish Film Festival (ASFF) haalde met de slotfilm El Bar van regisseur Álex de la Iglesia een waardige afsluiter in huis. Wie zijn werk kent weet dat dit wel een uitzinnige zwarte komedie met een flinke dosis geweld moet zijn. De film gaat over een stel mensen dat zich opsluit in een bar omdat ergens buiten op straat een schutter op ze loert. Wie of wat verantwoordelijk is voor de geweldsdreiging blijft lang ongewis. De suspense wordt tot ondraaglijke hoogte opgevoerd.
Bijkomend probleem is dat de bargasten elkaar ook nog eens te lijf gaan. Ze proberen via het riool te ontsnappen, een afdaling naar de hel. Beschaving als een dun vernislaagje is een geliefd thema van Álex de la Iglesia. Dat wordt hier tot in het extreme getoond. Tijdens het nagesprek in de filmzaal gaf de regisseur een meeslepende uiteenzetting over zijn werkwijze waarbij ook de filosofische onderbouwing van zijn films ter sprake kwam. De regisseur is zoals zijn werk: opstandig, grappig en briljant.
Opvallend aan deze editie van het Spaanse filmfestival is de aandacht voor de documentaire. Nacido en Siria (‘Geboren in Syrië’) van regisseur Hernán Zin handelt over Syrische vluchtelingen onderweg naar Europa, het beloofde land. Een jaar lang volgde de regisseur deze lange uiterst moeizame tocht door vele landen. Veel beelden van deze immense volksverhuizing zijn ons bekend, zoals de Syriërs die wanhopig aan de grenshekken van de Oost-Europese landen rammelen.
We beleven de zoektocht naar een nieuwe verblijfplaats in het veilige Europa door de ogen van zeven kinderen. Regisseur Zin heeft ervoor gewaakt om dat kinderleed niet te exploiteren. Toch is er wel degelijk sprake van enige manipulatie in de documentaire. Met het gebruik van vertraagde beelden begeeft Zin zich op het randje. Zoals bij het vertonen van de bruutheid van Oost-Europese grenswachten wat inspeelt op onze emoties. Voor de rest heeft de regisseur er een niet te larmoyante documentaire van gemaakt.
Algo Mio (‘Argentina’s Stolen Children’) van de Duitse regisseurs Jenny Hellmann en Regina Mennig zet de traanklieren pas goed aan het werk. De documentaire gaat over de gestolen kinderen tijdens de Argentijnse militaire dictatuur (1976-1983). Er vinden momenteel rechtszaken plaats tegen de dieven van deze weeskinderen die destijds als collaborateurs van het regime werden beschouwd. De biologische ouders, veelal politiek activisten, werden door de junta vermoord.
De betreffende kinderen, die nu volwassen zijn, komen door de emotioneel verlopen rechtszaken in een identiteitscrisis terecht. Ze zitten gevangen tussen hun pleegouders en recent gevonden informatie over hun biologische families. De documentaire is uitvloeisel van een wetenschappelijk onderzoek naar de Argentijnse verloren kinderen. In Algo Mio wordt het nationale trauma koel en analytisch belicht waardoor de inhoud tamelijk hard overkomt.
De aangrijpende documentaire La Chana, over de bejaarde flamenco danseres Antonia Santiago Amador, alias La Chana, haalt de Nederlandse bioscopen. Het niveau van de Spaanse films op het festival lag tamelijk hoog, maar weinig werk komt in het filmcircuit terecht. Que Dios Nos Perdone (‘May God Forgive Us’) van regisseur Rodrigo Sorogoyen mag in dat opzicht eigenlijk niet ontbreken. Het verhaal speelt zich af tijdens de bloedhete zomer van 2011 in Madrid toen de Paus de stad aandeed.
Twee politieagenten jagen op een seriemoordenaar die oude vrouwen verkracht en vermoordt. Dat klinkt simpel, maar de film geeft tevens een complexe blik op de Spaanse samenleving. De sociale onrust is tastbaar met de 15 mei beweging van de Indignados. Terloops wordt dat protest getoond, het geeft de film diepte. De film handelt over politieprocedures, schuld en boete, en toont de intense schoonheid van Madrid. De briljante Spaanse acteur Antonio de la Torre zet overtuigend de centrale rol van stotterende politie-inspecteur neer.
Het betoverende en baanbrekende Cerca de tu casa (‘At Your Doorstep’) van Eduard Cortés is een sociaal drama over de economische crisis in Spanje. Hier zijn drie verhalen die in het teken staan van huisuitzettingen met elkaar verweven. De film is een scherpe aanklacht tegen de gewetenloze banken die sinds 2008 al 500.000 gezinnen dakloos hebben gemaakt. Het verhaal is in de vorm van een musical gegoten waarin de Spaanse zangeres Silvia Pérez Cruz excelleert met zang en acteerspel.
Ulrik van Tongeren