De Vlaamse actrice Hilde Van Mieghem heeft zich de laatste jaren toegelegd op het schrijven en regisseren van speelfilms. Samen met Bert Scholiers maakte zij een adaptatie van de bestseller en roman Sprakeloos van Tom Lanoye, een autobiografisch boek over de aftakeling van zijn moeder.
Josée Meerman (Viviane De Muynck) is slagersvrouw, moeder en amateuractrice. Zij is een kordate vrouw met diva-neigingen. Wanneer ze op 85-jarige leeftijd getroffen wordt door een beroerte gaat het snel bergafwaarts. Door dementie raakt ze haar spraak kwijt en kent nog maar weinig heldere momenten. Jan (Stany Crets), zoon en succesvol schrijver, ontfermt zich over haar. Hij is het alter ego van Tom Lanoye.
Van Mieghem laat het heden en verleden door elkaar lopen. In het verleden speelt Marie Vinck, de dochter van Van Mieghem, de jonge Josée. Dat verleden wordt ronduit onhandig in de film behandeld, een ondankbare taak voor de goede acteurs. Het zwaartepunt van deze adaptatie ligt voornamelijk bij Jan die door de aftakeling van zijn moeder tevens als schrijver in een creatieve crisis terecht komt.
Maar in wezen zijn de persoonlijke perikelen van Jan het minst interessant. Zijn wanhopige uitbarstingen vragen veel geduld van de toeschouwer. Viviane De Muynck steelt de show in de rol van moeder. Haar aangrijpende vertolking maakt grote indruk. De actrice heeft zichzelf compleet weggecijferd, haar dementerende personage is vaak te pijnlijk om te aanschouwen.
Van Mieghem toont ambitie met deze film, maar het lijkt erop alsof ze tijdens de opnamen nét niet de juiste toon heeft weten te vinden. En dan heeft ze ook nog rare surrealistische kronkels in het verhaal verwerkt. Het belichte verleden is in dat opzicht dan weer realistisch en beklemmend burgerlijk. Sprakeloos is geen overtuigende eenheid, sterker, het is een rommelige film geworden.
Toch bevat de film een paar uitmuntende momenten. Vooral tegen het einde wordt het toch nog enigszins ontroerend. De pijnlijke scène waarin Jan de luier van zijn moeder moet verschonen, is een voltreffer. En de slotscène waarin hij op een theaterpodium over zijn moeder en zijn boek spreekt, resulteert in een onverwachte aanslag op de traanklieren. Daar laat Stany Crets zien dat hij wel degelijk een goed acteur is.
Ulrik van Tongeren