De Turkse despoot Erdogan is begonnen met het rekruteren van burgers voor gewapende burgermilities die ‘s nachts de inwoners van de wijken van grote steden ‘nauwlettend in de gaten’ gaan houden.

Een kleine 400 ‘buurtwachters’ (bekçi) gaan vanaf gisteren aan de slag gegaan in Istanbul. Groepen gewapende burgers moeten van zonsondergang tot zonsopgang de politie bijstaan. Ze dragen bruine hemden en hebben de bijnaam ‘nachtarenden’ meegekregen. Verwacht wordt dat de milities in de nabije toekomst in elke wijk aanwezig zullen zijn. Erdogan wil in totaal 7.000 bruinhemden aanstellen en maakt daarvoor gebruik van een nooddecreet.

Het bekçi-systeem in Turkije werd in 1985 opgezet maar verdween in de jaren ’90 als gevolg van modernisering binnen het politie-apparaat. Volgens het regeringsgezinde nieuwsmedium Daily Sabah moeten de ‘buurtwachters’ functioneren als informele public relations officieren. Door hun nauwe relatie met de wijkbewoners zouden ze informatie kunnen aanleveren in het kader van terrorismebestrijding.

Andere nieuwsbronnen benadrukken echter vooral dat de politiechef van Istanbul, Mustafa Caliskan, de bruinhemden heeft opgeroepen om hun wapen zonder aarzeling te gebruiken. De bekçi hebben dragen meestal pistolen of AK-47-geweren. Dit in tegenstelling tot vroeger toen ze alleen fluitjes mochten gebruiken. Om hun taken te kunnen uitvoeren krijgen ze een korte opleiding van de politie. Enige voorwaarde voor deelname is een diploma van de lagere school.

In Bïrgun, een links onafhankelijk blad uit Istanbul, uitten burgers hun wantrouwen. Ze vrezen dat de nachtwacht een nieuwe ‘morele politie’ wordt om conservatieve gedragscodes af te dwingen. Yucel Sayman, professor in de rechten aan de Universiteit van Istanbul en de Ticaret Universiteit, zegt dat de buurtpatrouilles een manier kunnen zijn om de greep van de AKP-partij te versterken en informatie over politieke tegenstanders te verzamelen.

In het zuidoosten van Turkije, waar het gewapende conflict tussen het Turkse leger en de Koerdische afscheidingsbeweging PKK opnieuw escaleert, zijn de bekçi al meer dan een jaar operationeel. Nu wordt het systeem dus uitgerold over heel Turkije. Veiligheidsanalist Metin Gurcan wijst op een ander probleem met wat hij de ‘grootste paramilitaire organisatie’ van het land noemt. „Buurtwachters gebruiken vaak excessief geweld tegen de Koerden. Als ze niet stevig gecontroleerd worden, kunnen buurtwachten deel van het probleem worden in plaats van de oplossing.”