Na de redelijk imponerende sciencefiction film Edge of Tomorrow (2014) is er een hernieuwde samenwerking tussen regisseur Doug Liman en acteur Tom Cruise. Gebaseerd op ware feiten gaat American Made over de Amerikaanse piloot Barry Seal (Cruise) die voor de CIA wapens smokkelde naar Zuid-Amerika. Op de terugweg smokkelde hij drugs voor het kartel van Pablo Escobar naar de VS. Dat begon allemaal met een klein vliegtuigje. Dit onderhoudende en hilarische verhaal speelt zich eind jaren ’70 begin ’80 af.
Het is een chaotisch samengestelde film waarin op satirische wijze de rampzalige ‘War on Drugs’ van de VS aan bod komt, al wordt hierbij de scherpte node gemist. Scenarioschrijver Gary Spinelli roemt GoodFellas van Martin Scorsese, maar American Made is met beduidend minder ijzersterke discipline gemaakt. Het uiteen spatten van de Amerikaanse droom voor Barry Seal aan het einde van de film daarentegen lijkt overigens verdacht veel op het slot van GoodFellas.
De vertelling drijft op het immense charisma van Cruise die zich na de vreselijke zomerfilm The Mummy heeft herpakt. Hij weet van de ongetwijfeld ranzige schavuit Seal op de een of andere manier een held te maken. We zijn getuige van de gebruikelijke soepele grijns van Cruise die tegelijkertijd een zekere wanhoop uitstraalt. Het is de wanhoop van een man die de controle over al dat geld, wapens en drugs kwijt raakt. De Amerikaanse veiligheidsdiensten zitten achter hem aan en ook Escobar loert op hem.
Absoluut hoogtepunt van de film is de scène waarin Cruise in een buitenwijk met zijn vliegtuigje crasht. Hij ontsnapt met een pak geld terwijl hij onder een laag coke zit alsof het poedersuiker betreft. Vervolgens neemt hij voor honderd dollar een fiets over van een joch om ermee weg te rijden als een spijbelaar. Onvergetelijk, hilarisch en briljant. Als de makers nou meer van dergelijke momenten hadden bedacht zou dit misschien een klassieker zijn geworden.
Nu is het niet meer dan een aardige en onderhoudende actiekomedie geworden. De film biedt wel redelijk inzicht in de politieke situatie van destijds. Seal gaf met zijn smokkelactiviteiten in feite het startsein voor de onthulling van de Iran-Contra-affaire in 1986 die bestond uit geheime wapenleveranties van de VS aan Iran. Met de inkomsten werden illegaal de Contra’s gefinancierd, tegenstanders van de Sandinisten in Nicaragua.
Ulrik van Tongeren
Jakkes. Na de docu van Louis Theroux over Scientology hoef ik niks meer te zien van eikel Cruise.