Filosofie is niet alleen bedoeld voor conversatie met andere filosofen.’ In haar laatste boek, of beter gezegd pamflet, pleit Susan Neiman voor ‘actiefilosofie’.

     door Ron Kretzschmar

Wat is de overeenkomst tussen Hillary Clinton die met campagnechef John Podesta vanuit een pizzeria een netwerk voor kinderpornografie zou leiden, en de verzonnen feiten over de massavernietigingswapens van Saddam Hoessein? Afgezien van het enorme verschil in aantal doden zijn beide voorbeelden van nepnieuws, schrijft Neiman in haar boek Verzet en rede in tijden van nepnieuws.

Met haar pamflet wil zij tegenwicht bieden aan het opkomende (extreem-)rechts nationalisme en het fenomeen van nepnieuws dat er mee samen zou hangen. Ze vergelijkt de politieke situatie in het Amerika van Trump met Europa (Brexit) en zoomt in op Nederland (PVV) en Duitsland (AfD). Opgelucht merkt ze in het voorwoord op: ‘Nederland en Frankrijk hebben voorlopig het opkomende tij van rechts gekeerd, Europa en de wereld zijn die landen dank verschuldigd.’ Om haar argumenten theoretisch te onderbouwen, neemt ze ideeën van de filosofen Michel Foucault en Immanuel Kant als leidraad.

   Lessen van Foucault

Van de postmoderne theorie van Foucault leert Neiman dat waarheid en macht inwisselbaar zijn. Achter iedere aanspraak op waarheid gaat namelijk een verborgen aanspraak op macht schuil. De oorlog in Irak in 2003 dient als voorbeeld: aanleiding voor de Amerikaanse invasie waren niet-bestaande massavernietigingswapen. Maar in werkelijkheid ging het niet om goed en kwaad of democratie, dat waren slechts mooie woorden die ons werden ingeprent door de (mainstream) media, bedoeld om de geesten rijp te maken voor een oorlog die meer dan 100.000 mensen het leven zou kosten. De werkelijke aanleiding was macht over olie en de regio.

Irak en de massavernietigingswapens effenden volgens Neiman de weg voor de verzonnen Trumpiaanse verhalen van het heden. Nepnieuws is tegenwoordig aan de orde van de dag. De Amerikaanse moraalfilosofe, directeur van het Einstein Forum in Potsdam, die boeken schreef over moraal waar ze in 2014 in ons land de Spinozalens voor kreeg (een onderscheiding voor denkers over ethiek), irriteert zich mateloos aan de huidige politieke situatie in haar land. De machtsgreep van Trump, schrijft ze, is niet uit de lucht komen vallen. Decennia van leugens in de politiek maakten de weg voor hem vrij.

Wanneer je haar pamflet leest, lijkt het er op dat nepnieuws een product van rechts is. Maar de grootste schok voor Neiman was dat zelfs respectabele (linkse) media zoals The New York Times destijds zonder controle berichten over massavernietigingswapens publiceerden. In die dagen werd verspreiding van deze leugen door de meeste Europese mainstream media slaafs nagevolgd.

Zodra berichten afkomstig zijn van een regering (Bush in dit geval) nemen de media die blijkbaar kritiekloos als persbericht over. Dit terwijl er destijds betrouwbare bronnen waren in de regering van Bush en Blair die het tegenovergestelde beweerden. Zoals Larry Speakes beweerde, in de jaren ’80 woordvoerder van Ronald Reagan: ‘Als je vijf maal hetzelfde verhaal vertelt, is het waar’.

Thans zitten we opgescheept met het Amerikaanse Breitbart News, de uiterst rechtse website waar de inmiddels ontslagen adviseur van Trump, Steve Bannon, voorzitter van was. Breitbart & co zou je de beste leerlingen van Foucault kunnen noemen, beweert Neiman: ‘Als niets waar is en alles opgevat wordt als een verhaal, hoef je alleen maar een nieuw dominant verhaal te creëren om de huidige politieke orde te ondermijnen.’ Oftewel, Breitbart & co liegen alsof het gedrukt staat – met leugens die hun politieke doel het beste uitkomt natuurlijk.

   Trump als reïncarnatie van Hitler

De Spinozalens krijg je niet zomaar, Neiman zal die ongetwijfeld verdiend hebben. Maar in dit pamflet, meer van haar heb ik niet gelezen, irriteert op den duur haar betoog. Ze kan haar haat tegen Trump niet onderdrukken, wat de objectiviteit (lees: geloofwaardigheid) niet ten goede komt. Ze gebruikt te veel pagina’s om Trump te vergelijken met Nazi-Duitsland. Trump lijkt niet op Hitler, Trump is Hitler.

Hier en daar mondt haar betoog uit in regelrecht gescheld: Trump is een zwendelaar! Ze lijkt zich hier van bewust te zijn wanneer ze opmerkt dat ze als Amerikaanse van joodse afkomst zeer gevoelig is voor de horkerige houding van de rechtse zakenman en de hakenkruisen die na zijn verkiezing her en der in Amerika opdoken.

Trump zou ook niet mijn keus zijn, maar om de Amerikaanse president te vergelijken met Hitler gaat wat ver. Heeft hij concentratiekampen in het leven geroepen om minderheidsgroepen te vernietigen? Een kwestie van tijd hoor je Neiman verongelijkt denken. Worden er razzia’s gehouden in de Amerikaanse steden? Dat komt nog wel, hoor je haar sissen.

Oké, de Amerikanen (en de rest van de wereld) worden dagelijks in de gaten gehouden door de NSA, maar dat heeft niets met Trump te maken maar alles met het beleid van de door haar zo geliefde Obama. Neiman had er goed aan gedaan om in plaats van een eenzijdig politiek pamflet te schrijven, wat meer balans in haar boek aan te brengen. Te veel pagina’s worden gebruikt om Trump af te zeiken, het hoofdonderwerp, maar heb je daar theorieën van Foucault en Kant voor nodig?

   Rol van de Democraten

Ook op de Democraten valt de nodige kritiek te leveren. Neiman besteedt daar weinig woorden aan, want de Satan in het Witte Huis eist immers al haar aandacht op. De ellende waar we nu in terecht zijn gekomen, is uitsluitend de schuld van rechts. Ze vangt aan met de dereguleringen van Reagan en Thatcher. Maar het verafschuwde neoliberalisme dat na de val van de Muur het Westen in zijn greep kreeg, het zogenaamde gelijk van rechts, kwam niet alleen van de Republikeinen.

De Democraten volgden enthousiast (of slaafs) de vrije marktmode. Bill Clinton dereguleerde de financiële instellingen wat je als een vrijwillige bijdrage van ‘links’ aan de crisis mag beschouwen. De sociaaldemocratie in Nederland toonde zich wat dat betreft roomser dan de Paus, en maakte zich door deze houding geheel en al overbodig. En dan nog dit… Als Hillary Clinton nu in het Witte Huis had gezeten, vieren ze feest op Wall Street.

 

titel  Verzet en rede in tijden van nepnieuws
auteur  Susan Neiman
uitgever  Lemniscaat, 2017
uitgave  Paperback, 80 pagina’s
isbn  978 90 477 0999 2
prijs  € 7,95

 

Door ravage

Abonneer
Laat het weten als er

*

3 Reacties
Oudste
Nieuwste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
Sandra Westrenen
7 jaren geleden

Thomas Barnett, strategist Pentagon: ‘Resistance is futile’.
‘Rede’ – impliceert een denkkader en referentiekader dat algemeen aanvaard wordt, feiten die voor iedereen te controleren zijn.

De titel gaat eigenlijk al uit van ‘het nieuwe ‘normal’ ‘, geen ander ‘nieuws’ dan nepnieuws (=propaganda).

Het hakken op Trump is inderdaad een zwakke schakel in het betoog. Zeker niet objectief te onderbouwen.
De goede opletter kan het niet zijn ontgaan dat Trump direct na het winnen van de verkiezingen – ondanks bijzonder veel manipulaties in zijn nadeel – van alle kanten (tegelijk) werd aangevallen. (slechte verliezers; niks steekhoudend, des te meer wraakneming).

Zo zeer, dat inmiddels idd. gesproken kan worden van een tegencoup. Trump is omgeven door generaals. ‘In ‘t pak genaaid’. Nu moet hij dingen zeggen, waar hij tot voor kort – eerlijk is eerlijk – nog dapper zich tegen verzet heeft. De foute oorlogen in Irak en Syrië. De illegale nederzettingen, De demonisering van Putin, Rusland, en Maduro. Het predatorische kapitalisme, de almacht van de makers van nep-nieuws, de overbodige NAVO, de geweldadige ‘linkse’ activisten, de exodus van niet-blanken naar het Westen, etc.
Allemaal moeten inslikken.

The world is being actively transformed by an amoral power elite and their minions according to a very narrow economical/political/social philosophy called Technocracy, and it is impacting every segment of society in every corner of the world:
“Technocracy is being sponsored and orchestrated by a global elite led by David Rockefeller’s and Zbigniew Brzezinski’s Trilateral Commission…
Originally started in the early 1930’s, Technocracy is antithetical to every American institution that made us into the greatest nation on earth.
It eschews property rights, obsoletes capitalism, hates politicians and traditional structures, and promises a lofty utopian dream made possible only if engineers, scientists, and technicians are allowed to run society. When Aldous Huxley penned Brave New World in 1932, he accurately foresaw this wrenching transformation of society and predicted that the end of it would be a scientific dictatorship unlike anything the world has ever seen.” (Preface, Technocracy Rising, Patrick Wood)

Huxley concluded that Technocracy produces scientific dictatorship designed to scientifically engineer, manipulate, dominate and control the world’s wealth and resources and micro-manage every human being in every detail of his life.
https://www.technocracy.news/index.php/2016/03/24/technocracy-religion-satans-alternative-plan-salvation/

Bovendien getuigt het van gebrek aan kennis van het politiek bedrijf dat de auteur stelt dat het iets zou uitmaken of Democraten resp. Republikeinen de president leveren, en/of House en Senate domineren.
In de praktijk bepaalt de CFR het beleid, en lopen de Afgevaardigden en Senatoren aan de leiband van de lobbies van wie zij hun sponsoring aanvaarden.

Typisch Amerikaans om zo blind te zijn voor de totale corruptie van het openbaar bestuur. (en toch wél alle andere landen in de wereld de maat menen te moeten nemen).
Prima boekje, voor eigen publiek.

WC-onderzoekjes hebben een vergelijkbaar doel als de makers van nep-nieuws.

Ron
6 jaren geleden

Een interessant(er) boek over dit onderwerp waar links wat van kan leren, komt van Mark Lilla: The once and futural liberal. Daarin schrijft hij over de ‘leegte van links’ die men invult met ‘identiteitspolitiek’. Waarover Steve Bannon beweert: ‘zolang de Democraten doorgaan met hun identiteitspolitiek, zit Trump op rozen.’

Sam
6 jaren geleden

@Sandra Westrenen

Trump was voorstander van militair ingrijpen in Syrië tegen IS tijdens de presidentverkiezingen. Dat had hij aangekondigd in de verkiezingsdebatten. Ik heb hem nooit kritisch gehoord over de illegale nederzettingen in Palestina door Israel.