In 2014 kwam de Hongaarse regisseur Kornél Mundruczó met het apocalyptische White God waarin de opstand van honden tegen de mensheid centraal staat. Jupiter’s Moon, zijn nieuwste film, mist die geniale eenvoud. Het is een vertelling waarin vele genres en thema’s over elkaar heen buitelen. Het is een religieuze allegorie, thriller, achtervolgingsfilm en een aanklacht tegen de inhumane wijze waarop de Hongaarse regering met asielzoekers omspringt.
De film begint als een vluchtelingendrama waarin getoond wordt hoe de jonge Syrische Aryan (Zsombor Jéger) met hulp van de corrupte dokter Stern (Merab Ninidze) ontsnapt uit een onmenselijk gevangenkamp aan de Hongaarse grens. Stern probeert vervolgens Aryan continu uit de klauwen van de politie in Boedapest te houden. De Syriër blijkt bovennatuurlijke gaven te hebben, hij kan namelijk vliegen. Stern wil daar munt uit slaan.
Als sociaal-realistisch drama over de vluchtelingenproblematiek overtuigt de film niet. Het rauw bedoelde realisme komt een tikkeltje demagogisch over. Er waren al zoveel films te zien over zielige asielzoekers verblijvend aan de Oost-Europese grenzen. Verderop in de film plegen vluchtelingen een terroristische aanslag. De schurende tegenstrijdigheid tussen goede en slechte vluchtelingen is typerend voor het chaotische verloop van Jupiter’s Moon.
De religieuze allegorie is wel intrigerend uitgewerkt. Is de brave Aryan soms Jezus? Komt hij de mensheid redden of vernietigen? Dat geeft tenminste munitie voor een interessante discussie. De regisseur heeft samen met zijn briljante cameraman Marcell Reve een betoverend visueel spektakel gemaakt. De scènes waarin Aryan het luchtruim op zoekt, zijn van een adembenemende schoonheid. Op sommige momenten kantelt de wereld, zoals in Cristopher Nolan’s Inception. Dat vliegen is eerder zweven boven gebouwen waarbij hij af en toe plotseling naar beneden valt.
We leren weinig over deze jonge Syrische timmerman, hij blijft een onbeschreven blad. De corrupte en aalgladde dokter Stern wordt meesterlijk vertolkt door Merab Ninidze. Diens trage gang naar menselijke waardigheid is het meest aangrijpend. De acteur fungeert als een soort reddingsboei in de meeslepende chaos. Jupiter’s Moon mag dan minder overtuigen dan White God, het levert wel degelijk een memorabele en bijzondere filmervaring op. Kornél Mundruczó is een van de grote talenten van de Europese cinema. Nu maar hopen dat hij niet richting Hollywood vertrekt.
Ulrik van Tongeren