Het kabinet overweegt in het intrekkingsvoorstel voor afschaffing van het raadgevend referendum op te nemen dat de burgerij daar geen referendum over kan houden.

Dat blijkt uit uitspraken van minister Ollongren (D66) van Binnenlandse Zaken donderdag in de Tweede Kamer. Het is niet bekend wanneer het kabinet hier definitief een besluit over neemt. „Ik kan geen harde termijn noemen”, zei de minister in een debat over de begroting van haar ministerie. „In ieder geval zo snel mogelijk.” Ollongren lichtte in het debat toe dat het kabinet-Rutte III vindt dat de volksraadpleging „niet heeft gebracht wat werd verwacht.”

De wet heeft sinds de introductie in 2015 slechts eenmaal geleid tot een raadgevend referendum dat in het teken stond van ondertekening van het associatieverdrag tussen de EU en Oekraïne. Een meerderheid van de stemmers (61 procent) wees het Europese associatieverdrag met Oekraïne af. Een tweede referendum is onderweg, namelijk over de Wet op de inlichtingen en veiligheidsdiensten (Wiv), beter bekend als de beruchte Sleepwet.

Ollongren zei in het debat dat het raadgevend referendum is „uitgehold”. Volgens de minister heeft het Oekraïne-referendum aangetoond dat de wet onvoldoende is. Zo zou de opkomstdrempel voor onduidelijkheid hebben gezorgd, is niet elk onderwerp geschikt voor een referendum en is het moeilijk om de uitkomsten van referenda te interpreteren. „Het Oekraïne-referendum heeft het vertrouwen in de politiek niet hersteld”, aldus de bewindsvrouw.

Oppositiepartijen, waaronder SP, PVV en PvdD, reageren furieus op de uitspraken van Ollongren. „Hoe kan een D66-minister dit beweren, we hebben maar één referendum gehad?!”, zegt Van Raak. Volgens de SP’er waren het D66 en een aantal partijen die de uitslag niet beviel, maar dat betekent niet dat het referendum is uitgehold. „Als er iets aan referendum schort, moet de referendumwet worden aangepast, niet afgeschaft!”, aldus Van Raak.

Nadat de PvdA en GL in mei van dit jaar invoering van een bindend referendum afschoten, hebben coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en CU in het regeerakkoord van Rutte III afgesproken ook de Wet raadgevend referendum in te trekken. Het platform Meer Democratie heeft het initiatief genomen voor het afdwingen van een referendum voor het behoud van het referendum. Hiervoor zijn tot nu toe ruim 20.000 handtekeningen ingezameld.

De officiële inzameling kan overigens pas beginnen zodra de Tweede en Eerste Kamer het omstreden intrekkingsvoorstel hebben goedgekeurd. Niesco Dubbelboer van Meer Democratie noemt het voornemen van het kabinet „het toppunt van arrogantie!” Hij denkt dat veel burgers terecht het gevoel hebben dat politici slechts geïnteresseerd zijn in hun stem en niet in hun mening. Saillant detail: D66 wil af van het referendum maar juicht het toe dat Australiërs middels datzelfde referendum het homohuwelijk mogelijk hebben gemaakt…