Een Deens kunstenaarscollectief plaatst in een installatie over martelaren islamistische terroristen op één lijn met Martin Luther King en andere verzetsstrijders.

Wat hebben Martin Luther King, Mohammed Atta en Maximillian Kolbe met elkaar gemeen? Alle drie stierven zij voor hun overtuigingen. Althans, naar de mening van een Deens kunstenaarscollectief die deze zeer uiteenlopende personen uit de hedendaagse geschiedenis in hun installatie tot martelaar uitroepen. In hun ogen zijn martelaren per definitie mensen die hun eigen leven opofferen om van hun geloof te getuigen.

Martin Luther King voerde campagne voor de rechten van zwarten in de Verenigde Staten en werd vermoord door een blanke racist. De Poolse priester Maximilian Kolbe redde het leven van een jongere medegevangene in Auschwitz door zijn plaats in te nemen en zich te laten doden voor een moordcommando van de nazi’s. Mohammed Atta vloog op 11 september 2001 met een gekaapt vliegtuig zich te pletter tegen het World Trade Center in New York. Meer dan 3000 mensen stierven.

Naast Mohammed Atta zijn ook Ismaël Omar Mostefaï, de moslimterrorist die op 13 november 2015 een aanslag pleegde op de Parijse concertzaal Bataclan waarbij 89 mensen om het leven kwamen, alsmede de zelfmoordterroristen van de aanslagen van maart 2016 in Brussel, opgenomen in het werk dat momenteel te zien is in het Künstlerhaus Bethanien in Kreuzberg, Berlijn. „De kunstenaars hebben het concept martelaar proberen te verdiepen”, verklaart Ricard Ciontos, verantwoordelijke voor de expo. „Ze wensen de personen voor te stellen zonder een waardeoordeel te vellen.”

De expo werpt vragen op als: wat is een martelaar, wie heeft het recht om de term te gebruiken en hoe verschillen hedendaagse martelaren van die uit het verleden? Volgens de organisatoren is het niet de bedoeling de martelaren te eren. De Franse ambassadeur in Duitsland reageert echter geschokt. „Dit standpunt is choquerend. Hoewel we erg gehecht zijn aan de vrijheid van artistieke creatie, willen we toch de misvatting aan de kaak stellen dat martelaren en terroristen moreel aan elkaar gelijk zijn.”

„In een rechtsstaat is het soms wenselijk om zich te beschermen tegen misbruik van artistieke vrijheden”, zegt advocaat Alain Jakubowicz aan de Franse krant Le Parisien. „In dit geval denk ik dat de kunstenaars zich ook verantwoordelijk moeten gedragen. Het idee om de terroristen van de Bataclan het label van martelaar op te plakken, is ondraaglijk.” Het is te hopen dat er nooit een Bataclan-overlevende per ongeluk verdwaalt in deze tentoonstelling.