Het sobere en ingetogen drama Les Gardiennes van de Franse filmmaker Xavier Beauvois speelt zich af tijdens de Eerste Wereldoorlog in Frankrijk. De mannen vechten in de loopgraven, hun vrouwen houden op het thuisfront het boerenbestaan in stand.
Les Gardiennes is gebaseerd op het gelijknamige boek van Ernest Perochon uit 1924. Het verhaal loopt van 1915 tot 1919. Vaders, broers en zonen bevinden zich aan het oorlogsfront. Op de boerderij van Hortense (Nathalie Baye) moet er gezaaid en geoogst worden. Solange (Laura Smet) helpt haar moeder met de zware arbeid. Francine (Iris Bry) wordt als tijdelijke hulp ingehuurd om de familie te helpen. Later zal ze een vaste betrekking bij de familie krijgen.
Het drama wordt door de ogen van de jonge Francine verteld. Het proces van zaaien, oogsten en de verwerking ervan is gedetailleerd en met grote kalmte in beeld gebracht. Het is het meest aansprekende aspect van de film. De prachtige beelden van de werkende vrouwen herinneren aan de schilderijen van Gustave Courbet. De man wist het harde boerenbestaan zowel realistisch als lyrisch te verbeelden.
Beauvois heeft een vergelijkbare hartstochtelijke ode gebracht aan het bijna heroïsche boerenbestaan. De fraaie pastorale vertelling verhult niet dat op het oorlogstoneel de mannen voor hun leven vechten. Van de loopgraven krijgen we vrijwel niets te zien, hun vrouwen leven in angst voor het lot van hun dierbaren. Wanneer het slechte nieuws hen bereikt, is er genoeg aanleiding om melodramatisch uit te pakken. Maar Beauvois toont hoe de vrouwen op ingetogen wijze op de nare boodschap reageren.
Vooral Nathalie Baye maakt grote indruk met haar scène waarin ze over dood van een van haar zonen verneemt. Les Gardiennes heeft zelfs een enigszins feministische inslag door op meeslepende wijze de kracht en saamhorigheid van de vrouwen te laten zien. Je gaat bijna hopen dat hun mannen niet terugkeren uit het oorlogsgeweld. Maar ze komen terug, geestelijk en lichamelijk zwaar gewond, en in sommige gevallen zelfs gek geworden.
Les Gardiennes heeft met Francine een fijne heldin in huis, een schitterend acteerdebuut van de jonge Iris Bry. Xavier Beauvois heeft wederom een gedegen en afgewogen drama afgeleverd. Met onder meer Des Hommes et des dieux (2010) bewees hij al dat zijn grote kracht is om het verhaal simpel te houden. En hij is in staat om diepte en lagen in de vertelling aan te brengen waarbij het vooral gaat om de emoties die onder de oppervlakte schuil gaan. Het is een klassieke vorm van dramatiek die behoorlijk zeldzaam is.
Ulrik van Tongeren