Liefhebbers van wraakfilms over vrouwen die hun mannelijke belagers het vuur aan de schenen leggen, komen deze week volop aan hun trekken tijdens het Imagine Filmfestival.
De meest buitenissige en bijzondere is Thriller: A Cruel Picture uit 1974 van de Zweedse regisseur Bo Arne Vibenius. De film was her en der in verminkte versies te zien, en zelfs verboden in Zweden. Het Swedish Film Institute heeft met een liefdevolle restauratie dit subversieve meesterwerkje nieuw leven gegeven. De verknipte versie duurde 84 minuten, de herstelde 104 minuten.
Frigga (Christina Lindberg) is als kind verkracht en heeft hierdoor haar spraakvermogen verloren. Als volwassene werkt ze op de boerderij van haar ouders. Het meisje heeft de pech dat ze ontvoerd wordt door een pooier. Die maakt haar verslaafd aan de heroïne en dwingt haar tot prostitutie. Op miraculeuze wijze wijze weet zij te ontsnappen waarna zij zich de vechtsport eigen maakt, schietles neemt en leert stunt rijden. Dat allemaal om haar voormalige klanten en pooier om zeep te helpen.
A Cruel Picture is onverwacht realistisch. Zowel de seks als het geweld worden overtuigend, bijna elegant, verbeeld. De impact van de afgevuurde kogels is à la de in 1984 overleden Amerikaanse filmregisseur Sam Peckinpah in slow motion te zien. De seksscènes, die tevens een verontrustende ondertoon hebben omdat Frida tot seks gedwongen wordt, behoren tot het hardcore porno genre. Lindberg zet een ijzersterke rol neer. Ze speelt een wraakengel maar laat tegelijkertijd de onschuld van Frigga doorschemeren. En dan te bedenken dat Lindberg een ervaren naaktmodel en softporno-actrice was toen ze de rol speelde.
Het regietalent van Vibenius moet ook een grote rol hebben gespeeld bij de diepte van de film. Ondanks al het uitzinnige geweld is het geen grove geweldfilm geworden en steekt geraffineerd in elkaar. Dat de regisseur slechts drie speelfilms maakte is trouwens opmerkelijk. A Cruel Picture inspireerde regisseur Tarantino voor het maken van Kill Bill. De verguisde film is zowaar invloedrijk gebleken.
Het basisverhaal van Revenge uit 2017 komt op hetzelfde thema neer: vrouw neemt wraak op louche mannen. De Franse regisseuse Coralie Fargeat zet met haar eerste speelfilm eerder een meer vermakelijke dan subversieve wraakfilm neer. Fotomodel Matilda Lutz speelt de heldin Jen die verkracht wordt door een vriend van haar minnaar Richard. Thuisgekomen keert Richard zich tegen Jen. Het is de opmaat naar een krankzinnige geweldfilm in de woestijn waarbij Jen van een klif wordt gegooid maar het overleeft. Deze onderhoudende wraakfilm moet het vooral hebben van ironie en zwarte humor, wellicht typerend voor de tijd waarin we leven.
De afgelopen jaren debuteerde een aantal opmerkelijke talenten in de Poolse cinema. Jagoda Szelc die met haar Tower. A Bright Day deel uitmaakt van het Kick-Ass Women programmaonderdeel, hoort daar zeker bij. Het is een mysterieuze en ontregelende psychologische horrorfilm waarin de zussen Mula (Anna Krotoska) en Kaja (Malgorzata Szczerbowska) tegenover elkaar komen te staan. De dochter van Mula beleeft haar heilige communie maar Kaja, die zes jaar lang afwezig was, is de biologische moeder van het kind.
Kaja heeft een enigszins luguber karakter en bezit mogelijk bovenaardse krachten. Er gebeuren vreemde dingen, zoals met de dementerende moeder van de zussen die plotseling genezen lijkt. De botsing tussen Kaja en Mula staat centraal, maar het draait hier vooral om de tergende onderhuidse spanning die speelt. De sfeer van onbehagen is tastbaar. Regisseuse Szelc toont geraffineerd hoe het dunne laagje beschaving bij beide personages afbladert. Met behulp van montagewerk en geluideffecten creëert ze vervreemding en spanning, alsof de wereld op de rand van de apocalyps wankelt.
Het slotdeel van de film is inderdaad apocalyptisch en shockerend. Als geheel is Tower. A Bright Day behoorlijk hypnotiserend maar loopt niet over van informatie. Het manco van veel genrefilms is dat er niets overgelaten wordt aan de fantasie van de kijker. Grote kracht van deze jonge regisseuse is dat ze het alledaagse leven een bijna ondraaglijke spanning mee geeft. Jagoda Szelc is hoe dan ook een origineel en veelbelovend filmtalent.
Ulrik van Tongeren