Met het indienen van 41.887 handtekeningen hebben de initiatiefnemers van een raadgevend referendum over de donorwet zes weken de tijd om 300.000 handtekeningen te verzamelen. De politiek kan nog roet in het eten gooien.

Met 41.887 geldige handtekeningen zijn er veel meer dan de 10.000 noodzakelijke verzoeken ingediend voor het houden van een referendum over de Wijziging van de Wet op de orgaandonatie in verband met het opnemen van een actief donorregistratiesysteem. Dat meldt de Kiesraad vandaag. Als in de definitieve fase van 4 mei tot en met 14 juni 300.000 geldige verzoeken zijn ontvangen, dan vindt er een raadgevend referendum over plaats.

Initiatiefnemer van het donorreferendum is wederom het recalcitrante digitale schotschrift GeenStijl dat eerder ook al een stevige vinger in de pap had rondom referenda over Oekraïne en de Sleepwet. Ruim zes weken na de stemming in de Eerste Kamer op 13 februari publiceerde het kabinet de donorwet in het Staatsblad, waarmee de wet referendabel werd. Zowel in de Eerste als Tweede Kamer werd de donorwet met minimaal verschil aangenomen.

De initiatiefwet van Tweede Kamerlid Dijkstra (D66) leidde tot heftige politieke en maatschappelijke discussie. De donorwet houdt in dat iedere volwassene die zich niet actief afmeldt in het donorregister automatisch staat geregistreerd als ‘geen bezwaar’ hebbend tegen transplantatie. Al houden nabestaanden het laatste woord. Momenteel is het nog zo dat volwassenen zich als donor moeten laten registreren.

De grote vraag is niet of GeenStijl erin slaagt om binnen zes weken 300.000 handtekeningen te verzamelen, dat leidt geen twijfel, maar of de politiek er geen stokje voor steekt. De Eerste Kamer debatteert op korte termijn over het afschaffen van het raadgevend referendum. Als de Senaat daarmee akkoord gaat en het besluit wordt vóór half juni in het Staatsblad gepubliceerd (waarmee de omstreden afschaffingswet officieel in werking treedt), dan komt er geen referendum over de donorwet.

De organisatie Meer Democratie heeft in verband met het afschaffen van het referendum een bodemprocedure aangespannen tegen de Staat. „Indien de rechter in de bodemprocedure de vordering van Meer Democratie toewijst, dan staat daarmee vast dat de referendum-intrekkingswet nooit in werking is getreden. Dan kunnen burgers met terugwerkende kracht alsnog referenda aanvragen over alle wetten en verdragen die in de tussentijd zonder referendummogelijkheid zijn aangenomen”, aldus Niesco Dubbelboer.