David Van den Steen verliest tijdens een overval van de Bende van Nijvel zijn ouders en zus. Al tientallen jaren zoekt hij samen met zijn opa Albert, bijgenaamd Petje, naar gerechtigheid. De daders van de gruwelijke overval op een Delhaize-supermarkt in Aalst op 9 november 1985 zijn nog steeds niet gepakt. De Belgische justitie, politie, en rijkswacht hebben een potje gemaakt van het Bende-onderzoek.
Niet Schieten, gebaseerd op ware feiten, is eigenlijk vanuit het gezichtspunt van opa Albert Van den Steen, gespeeld door de 72-jarige Jan Decleir in een magnifieke hoofdrol, gemaakt. Albert woont aan de overkant van de supermarkt. Op de bewuste avond wordt hij opgeschrikt door het eindeloze geratel van geweren en het angstaanjagende gekrijs van de slachtoffers.
Albert gaat naar de winkel om zijn dochter, schoonzoon, kleindochter en kleinzoon, die er op dat noodlottige moment aan het winkelen zijn, te redden. Alleen kleinzoon David overleeft het drama maar raakt zwaar gewond. In het begin van de film beleven we de overval middels schokkende geluiden, later volgt een sterke enscenering van het gebeuren. De gangsters schieten erop los, er vallen acht doden. De overvallen van de Bende van Nijvel in de periode 1982-1985 hebben het leven van 28 personen gekost terwijl er 40 gewonden bij vielen.
Albert heeft als ooggetuige interessante informatie, maar zowel de politie als de rijkswacht tonen geen interesse. Regisseur Stijn Coninx toont aan dat het onderzoek naar de daders voortdurend gesaboteerd wordt. De onwil van de autoriteiten om de zaak op te lossen zit sterk in het verhaal verwerkt. Van hogerhand word de bende beschermd, zou je zomaar kunnen concluderen. De gangsters hebben slim gebruik gemaakt van het feit dat politie en rijkswacht elkaar voortdurend dwars zitten.
In de film La bal Masque (1988) van Julie Vrebos, die tevens over de Bende van Nijvel gaat, wordt de alliantie tussen extreem-rechtse politici, corrupte politie en gangsters getoond. Het klimaat van onveiligheid en onzekerheid komt sterk tot uiting in die film. Coninx gaat niet zo ver. Er bestaan veel complottheorieën over de Bende van Nijvel, de onderzoeken en commissies zijn ontelbaar maar hebben niets opgeleverd. De film schreeuwt om een oplossing van het Bende-onderzoek. Dat maar liefst 300.000 Belgen in korte tijd naar de bioscopen togen voor deze film, toont aan dit onderwerp de bevolking niet loslaat.
Coninx baseerde zijn film op het boek Niet schieten, dat is mijn Papa! van David Van den Steen en Annemie Bulté. Het eerste deel is het sterkst, waarna het verhaal theoretischer en statischer wordt omdat het vooral om procedures draait. Maar topacteur Jan Decleir houdt het boeiend en meeslepend. De emoties op zijn gezicht bij alle verschrikkingen die zijn personage doormaakt, gaan door merg en been. Dat is pas groots acteren. Dan maakt het niet uit de overige acteurs slechts degelijk werk leveren.
Ulrik van Tongeren