Hoe wild en ongerijmd The Favourite ook lijkt, het is wel degelijk gebaseerd op ware feiten. Het gaat over de venijnige rivaliteit tussen de hofdames Sarah en Abigail om in het jaar 1711 adviseur van de Engelse koningin Anne te worden. Scenarioschrijvers Deborah Davis en Tony McNamara hebben, samen met regisseur Yorgos Lanthimos, er natuurlijk het een en ander bij gefantaseerd. Van de Griekse filmmaker verwachten we geen saai kostuumdrama.
Sarah Churchill (Rachel Weisz), barones van Marlborough, heeft gezag bij de koningin. Haar echtgenoot is legeraanvoerder en Engeland is in oorlog met Frankrijk. Sarah wil meer oorlog en belastingverhogingen. Koningin Anne (Olivia Colman) is onzeker hierover, en bovendien ziek en neurotisch. Sarah deelt ook het bed met de koningin. Kaper op de kust is Abigail, het nichtje van Rachel, die haar positie als kamermeisje gebruikt om aan de stoelpoten van haar nicht te zagen.
Ziehier een smeuïge driehoeksverhouding aan het Engelse hof. De op het eerste gezicht naïeve Rachel blijkt over lijken te gaan, toegerust als zij is met formidabele vechtlust. Het venijnige duel tussen beide vrouwen is een genot om te aanschouwen. Topactrices Emma Stone als Abigail en Rachel Weisz halen alles uit de kast om de onderlinge strijd aannemelijk te maken. Maar eigenlijk steelt Olivia Colman de show als wankelmoedige koningin.
Er is veel tijd en geld gespendeerd aan decors en kostuums om er een geloofwaardig geheel van te maken. De geniale kostuumontwerper Sandy Powell excelleert. De pruiken en bepoederde gezichten kennen we uit vergelijkbare historische drama’s. Het is hier net even iets authentieker, al kunnen het witte gezichtsplamuur en al die fraaie kostuums de stank van de beerput niet verdrijven. Lanthimos heeft met The Favourite een uitzinnige en akelig realistische blik op de decadente elite van begin 18e eeuw gecreëerd. De politieke strijd tussen de Tories en de Whigs is bruusk en raak neergezet.
De regisseur leek eerder verdwaald te zijn geraakt in ontoegankelijke absurditeit met films als The Lobster (2015) en The Killing of a Sacred Deer (2017). Absurditeit is goed, maar het moet wel gegrondvest zijn in een herkenbare sociale werkelijkheid. Dat doet Lanthimos ditmaal uitstekend. Middels zwaar vertekende groothoeklenzen maakt hij het spektakel ook nog eens tot een bijzondere kijkervaring. Lanthimos zou trouwens eens een film moeten maken over de huidige decadente en corrupte elite die ons naar de ondergang voert.
Ulrik van Tongeren