De definitie van een film verschuift voortdurend op het internationale filmfestival te Rotterdam. Dat begon al met Camino, een feature-length selfie. De film Present.Perfect. over live-streaming is de volgende stap. De Chinees-Amerikaanse regisseuse Zhu Shengze volgde tien maanden lang een dozijn presentatoren op hun eigen kanaal. Het zijn mensen die zichzelf presenteren aan de wereld, daar digitale geschenken voor terug krijgen die ze vervolgens voor echt geld kunnen inwisselen.
Dat klinkt onwaarschijnlijk, maar naar verluidt is live-streaming een industrie die miljarden waard is. Maar liefst 422 miljoen Chinezen deelden streaming films in 2017. Shengze ontving de streaming-video’s in haar woonplaats Chicago. Uit het 800 uur durende materiaal distilleerde ze een zwart-wit film van twee uur. Haar virtuele personen zijn niet de populaire sterren van dit medium, maar buitenstaanders die via dit moderne medium contact proberen te maken met de buitenwereld.
Zo zien we een jongeman die matig danst, een travestiet, een lichamelijk gehandicapt meisje en een verveelde kraandrijver die graag danst. Personen die er inhakken zijn een dwerg en een dik jongetje die zegt dat hij dertig jaar is en onlangs gecastreerd. Opvallend is de vrolijkheid van de mensen die, zo te zien, in een penibele situatie verkeren. De dwerg die drie keer in beeld komt, spant de kroon. Meerdere keren zegt de man dat hij niet met stokjes kan eten maar met een lepel. Zijn handen lijken op tenen en hij kruipt over de grond. Hartverscheurend. De man heeft bovendien een lichtelijk cynisch grijns om zijn mond.
Het zijn best confronterende beelden. Present.Perfect. komt aan als een mokerslag. Het is niet direct een politieke film, maar het geeft de sociale staat waarin China momenteel verkeerd aan. Waarom mag die jongen niet dansen onder een brug? Hij moet onmiddellijk opkrassen van een ambtenaar in uniform. Hoe kunnen mensen leven in dat verstikkende land?
Een onvergetelijk fragment is dat waarin de vrolijk geluimde dochter van een varkensmester een mini rondleiding geeft. En ja, de varkenshokken zijn daar nog veel kleiner dan hier. Het meisje probeert een varken te corrigeren die wanhopig met zijn poten in de voederbak krabt, en ze gaat vervolgens vrolijk naar de wc. Is het exhibitionisme wat deze mensen hier tentoonspreiden? En zijn wij als kijker voyeurs in hun intieme wereld?
Kan Present.Perfect. wel een film genoemd worden? De maakster creëerde niet zelf de content die ze vanaf duizenden kilometers afstand binnen haalde. Ze monteerde uit een enorme berg materiaal een film die behoorlijk hard aankomt en neemt nu deel aan de IFFR Tiger Award competitie voor aanstormend talent. Present.Perfect. roept vele vragen op en blijft nog dagen lang na sudderen in het hoofd. Weinig recente ‘films’ op het festival doen dat.
Ook een film die moeilijk van je af te schudden is, is Hombres de piel dura (Men Of Hard Skin) van de Argentijnse regisseur José Celestino Campusano. De jonge Ariel leeft met zijn vader en zuster op het platteland. Omar is een priester die de jongen inwijdde in de lichamelijke liefde. De film begint op het moment dat Ariel de relatie beëindigt. Omar en de overige priesters komen er hier niet goed vanaf. De seksuele misdrijven die ze begaan, worden met de mantel der liefde bedekt.
Het ergste wat een priester van de katholieke kerk in Argentinië kan overkomen, is verbanning naar een andere parochie. Regisseur Campusano zegt dat zijn film op ware feiten is gebaseerd en ergens in het verleden is gesitueerd. Hij zei dat een misbruikte vriend van hem de priester die hem dat aandeed wou doden. De film toont de subculturen van de homoseksuelen die min of meer in het geheim aan hun gerief proberen te komen. Daar op het Argentijnse platteland hebben ze een enorm en onverklaarbaar hoog libido. Het is allemaal zonder ranzigheid in beeld gebracht.
De Argentijnse cinema blinkt uit in de kunst van het schrijven van scenario’s. Hombres de piel dura is wederom een overtuigend bewijs daarvan en bovendien oogstrelend gefilmd. De heftige voorvallen worden op ingetogen wijze voor het voetlicht gebracht. Een prachtige film van een vaste gast van het IFFR.
Ulrik van Tongeren