Rotterdammers die niets met het International Film Festival Rotterdam (IFFR) op hebben, moeten twaalf verschrikkelijke dagen hebben ondergaan. In de begintijd van IFFR wisten weinigen van het bestaan ervan, maar vandaag de dag kan je er niet aan ontsnappen. De beeltenissen van de befaamde tijger, het logo van het IFFR, waren overal in de stad in grote of kleine vorm te zien.
Ooit was het festival kleiner dan nu. Neem 1975 toen er een zeer bijzondere editie plaatsvond met onder meer het acht uur durende oorlogsepos State of Man van Masaki Kobayashi, alsmede een retrospectief van de koning van de soft porno, Russ Meyer. Om het festival te bereiken moest je eerst het altijd winderige stationsplein oversteken richting het oude Lantaren-Venster complex. De legendarische Huub Bals was destijds directeur, een dwarse en barse man, maar een groot filmliefhebber. Om het publiek binnen te lokken, haalde hij soms vreemde stunts uit.
Helaas kunnen we geen herinneringen aan Bals ophalen, de trouwe bezoekers van het festival zijn al jaren geleden afgehaakt of liggen onder de groene zoden. Wat oude regisseurs betreft was de 88-jarige Franse regisseur Jean-Luc Godard als enige op het IFFR 2019 festival aanwezig met een film, maar niet lijfelijk. Wim Wenders en Werner Herzog filmen nog wel, maar zullen IFFR nooit meer bezoeken. Al de andere regisseurs uit die vervlogen en grootse tijden zijn inmiddels gestopt of overleden.
Bals was in de wandelgangen soms verwoestend eerlijk over zijn eigen programmering, sommige films vond hij gewoon klote. De huidige algemeen en artistiek directeur Bero Beyer is charismatisch en welbespraakt. Hij houdt echter niet van kritiek op zijn programmering en festival dat in het begin met logistieke problemen kampte. Klachten daaromtrent pakte Beyer positief op.
Een jonge Russische regisseur bijvoorbeeld kon zijn film niet tijdig af krijgen, maar dat liep gelukkig goed af. Een ander heikel punt is om films te programmeren in zalen die erbij passen. Waarom programmeerde men het Argentijnse drieluik Il Flore in Cinerama. Ieder afzonderlijk deel van de trilogie duurde rond de vijf uur, maar een plaspauze was uitgesloten vanwege de gevaarlijke trap. Een zaalwacht die daarvoor waarschuwde viel trouwens zelf van die trap.
Het IFFR had met Critics Choice een ‘geheim’ programma-onderdeel, maar het was niet terug te vinden in het papieren en online programma van het festival. De beloofde flyer erover dook een enkele keer op. Toch behelsde het een intrigerende verzameling films en discussies over het thema Absence. Zo valt er meer te grasduinen in de krochten van het IFFR, noem het schatgraven naar de nieuwe generatie grote regisseurs.
Wie had bijvoorbeeld kunnen voorspellen dat de winnaar van de Tiger Competitie voor jong talent Present.Perfect. tevens de belangrijkste film van het festival zou worden? De Chinese zelfportretten beklijven. Over deze film zal jaren later nog gesproken worden als de andere producties van het aanstormend talent al lang vergeten zullen zijn. Op het IFFR gaat het altijd over terugblikken en vooruitkijken. Over twee jaar zal de 50ste editie plaatsvinden, ijs en weder dienende.
Ulrik van Tongeren