Een steen die herinnert aan de oude synagoge van de Franse stad Straatsburg is vrijdagnacht vernield. Het is de zoveelste uiting van antisemitisme in Europa in korte tijd.
Op de honderden kilo’s wegende steen staat een tekst over de vernietiging van de oude synagoge door de Duitse bezetters in 1940. „Het lijkt te gaan om een nieuwe antisemitische daad, dit keer in het hart van Straatsburg”, zei de burgemeester van de Elzasser stad. Hij sprak zijn zorgen uit over de kennelijke daad van jodenhaat, nog geen twee weken nadat een elders in het gebied tachtig joodse graven werden beklad.
In 2018 waren er 541 aangegeven gevallen van antisemitisme in Frankrijk, 74 procent méér dan het jaar daarvoor. Dan gaat het over bedreigingen en beschadigingen, maar ook over fysieke agressie. Bovendien is dat cijfer ongetwijfeld een grove onderschatting. De aangiften vormen maar het topje van de ijsberg, want de grote meerderheid van slachtoffers doet geen aangifte.
In 2018 ging het in twee van de drie gevallen om ‘daden’, zoals beschadigingen of fysieke aanvallen. In de andere gevallen ging het om scheldpartijen of bedreigingen. De voorbije jaren was die verhouding helemaal anders. Het feit dat het aantal antisemitische daden zo sterk stijgt, is geen goed nieuws. Mogelijk vinden mensen het niet meer de moeite waard om aangifte te doen van beledigingen of bedreigingen.
Een van de oorzaken is volgens de Franse mensenrechtencommissie het exporteren van het Palestijns-Israëlisch conflict naar Frankrijk, wat spanningen veroorzaakt. Dat is zeker het geval in Parijs en de noordelijke voorstadswijken, zoals in het departement Seine-Saint-Denis. Nogal wat joodse families zijn de voorbije jaren verhuisd naar het westen van Parijs.
In België kwamen vorig jaar 101 meldingen van jodenhaat binnen, een verdubbeling tegenover 2017. Ook in Duitsland steeg het aantal antisemitische daden in 2018 met 10 procent. Het aantal feiten waar geweld mee gepaard ging, steeg zelfs met 60 procent. Hier zie je een duidelijke gelijkenis tussen Frankrijk en Duitsland. De meeste daders komen uit extreemrechtse hoek, al is ook extreemlinks vertegenwoordigd.
Ook in Nederland neemt het antisemitisme toe. Officiële cijfers zijn er nog niet, maar het CIDI spreekt van een toename met zeker 20 procent het voorbije jaar. Bijna negen van de tien Europese joden menen dat antisemitisme de afgelopen vijf jaar is toegenomen in de EU. Dat blijkt uit een enquête van het EU-agentschap voor de Fundamentele Rechten (FRA) in twaalf landen, waaronder Nederland.
Bijna 30 procent van de ondervraagden zegt minstens eens in 2018 te zijn lastiggevallen, maar slechts één op de vijf van hen stapt naar de politie. Maar liefst 34 procent vermijdt een bezoek aan de synagoge en joodse evenementen uit vrees voor de eigen veiligheid. Antisemitisme is volgens 89 procent van de ruim 16.000 ondervraagde joodse EU-burgers het meest problematisch op sociale media.