Maurice van de Amerikaanse regisseur James Ivory (1928) is gebaseerd op het gelijknamige boek van EM Foster, dat overigens pas in 1971 werd uitgebracht na de dood van de schrijver. De verfilming dateert uit 1987 en werd destijds schromelijk ondergewaardeerd. De film handelt over de liefde tussen jonge Engelse mannen en was hiermee zijn tijd ver vooruit. Het beladen thema homoseksualiteit kwam toen zelden aan bod in de mainstream media.
Ivory maakte sinds de jaren ’70 samen met producent Ismael Merchant films. De Duitse schrijfster Ruth Prawer Jhabvala schreef de scenario’s voor het meeste van hun werk. Dit geldt niet voor Maurice. Ivory schreef hiervoor zelf het script omdat het onderwerp hem nauw aan het hart lag. Ivory en Merchant maakten vele kostuumdrama’s waarvan Room with a View, Howards End en Remains of the Day enkele van de bekendsten zijn.
Maurice speelt rond 1914 in een tijd dat homoseksualiteit strafbaar was. De film handelt over de hoofdpersoon Maurice die in het reine probeert te komen met zijn seksuele geaardheid. We volgen Maurice (James Wilby) en Clive (Hugh Grant) in het stijve universitaire milieu van Cambridge en daarbuiten op het platteland waar cricketwedstrijden en picknicks aan de orde van de dag zijn.
Een moeizame en frustrerende liefdesrelatie tussen de jonge mannen ontspint zich. Het is allemaal behoorlijk afstandelijk in beeld in gebracht. De aankleding en alle details zijn subliem en waarheidsgetrouw. De films van Ivory zijn altijd een verrukking om te zien. De vertelling is meeslepend door al die ingetogen emoties. Hier zijn dus zeker geen minuten durende vrijpartijen te aanschouwen.
De repressie van de Britse klassenmaatschappij is immer aanwezig in de kostuumdrama’s van Ivory en Merchant. Ze blijven in hun werk trouw aan de zeden en gewoonten van lang vervlogen tijden. Het laatste deel van de film, als Maurice een affaire begint met de stalknecht Scudder (Rubert Graves), is onverhoeds spannend.
Maurice is ten onrechte bijna vergeten en daardoor een buitenbeentje in het illustere oeuvre van Ivory en Merchant. De film is zeker niet verouderd en is tevens een stille taboe doorbreker. Het is een genot om de nog jonge acteurs James Wilby, Hugh Grant en Rupert Graves gedreven aan het werk te zien.
Ulrik van Tongeren