Documentairemaker Ben van Lieshout ging met een oude camper op weg in Nederland om de snelweg en alles eromheen te portretteren. Hij maakt graag documentaires over de rafelranden van de samenleving, leefwerelden langs het spoor, de snelweg en aan de randen van de stadse bebouwing.

Snelweg NL toont behalve het ingenieuze netwerk van snelwegen tevens de mensen die eromheen een bestaan bijeen schrapen. Hij doet dat zonder voice-over en met een paar veelzeggende en summiere interviews. Bij Van Lieshout gaat het vooral om het tonen van Nederland anno 2019.

De eerste beelden tonen windturbines die opvallen in het landschap. Verderop in de documentaire zien we de constructie van een veld zonnepanelen op een paar meter van de snelweg. Snelweg NL gaat op subtiele wijze over de metamorfose van Nederland. Langs de snelweg worden immense distributiecentra gebouwd. Nederland groeit als belangrijke draaischijf van het internationale transportwezen.

Ontelbaar zijn de vrachtwagens die door het beeld razen. Vaak stopt Van Lieshout bij parkeerplaatsen voor vrachtwagens. We krijgen veel lelijks te zien, maar de documentairemaker weet van die glimmende mastodonten van de weg hun schoonheid te vangen als ze in slagorde op zo’n parkeerplaats staan. Maar hij heeft ook oog voor het menselijke element.

Wat is het toch met die buitenlandse vrachtwagenchauffeurs die een potje koken bij hun vrachtwagens? Er zijn genoeg knusse wegrestaurants. Dat menig buitenlandse vrachtwagenchauffeur rond de 500 tot 600 euro per maand verdient, zegt genoeg. Er is een meedogenloze concurrentie tussen de transportbedrijven gaande. Dergelijke thema’s worden terloops aangestipt.

Van Lieshout heeft oog voor markante details. Het voorkomt monotonie in zijn documentaire. De industrieterreinen herbergen bedrijven waar chauffeurs bijvoorbeeld kunnen douchen. Een eigenaar van een maiskolvensorteercentrum plaatst pro-Russische teksten langs de snelweg, terwijl de eigenaar van een staanplaats voor caravans zegt dat hij niet kan slapen zonder het geraas van voorbij snellende wagens over het asfalt.

Ook mooi om te zien hoe richtingaanwijzers worden gemaakt. En er is zelfs een opname te zien van bomen langs de snelweg waarin vogels te horen zijn. Dat leven naast de snelweg maakt Snelweg NL boeiend en meeslepend. De onophoudelijke verkeersstroom in beelden gevangen biologeert

Ulrik van Tongeren

Snelweg NL (Mokum Filmdistributie, 2019,) nu in het filmhuis.