In zijn elfde speelfilm behandelt de Slowaakse regisseur Martin Šulik de beladen erfenis van de Holocaust. Niet in de vorm van een zwaar drama maar een roadmovie met een aangename afwisseling van komische en tragische incidenten. De regisseur is hier vooral bekend door zijn komische en filosofische film The Garden uit 1995. De verrukkelijke lichte toets uit die film past hij wederom toe in The Interpreter.
De film opent met de aankomst van de Joodse vertaler Ali Ungár in Wenen om de nazi-officier Graubner te ontmoeten die mogelijk zijn ouders heeft omgebracht tijdens de Holocaust. De 80-jarige Ali reisde vanuit Slowakije om deze Graubner dood te schieten maar de nazi-officier blijkt te zijn overleden. Ali ontmoet wel de zoon van Graubner, de zestiger Georg. Na wat heen en weer gescheld, waarbij Ali onder meer het vermeende antisemitisme van Georg hekelt, druipt hij af.
Later gaat Georg op bezoek bij Ali in Bratislava om hem in te huren als tolk voor een tocht langs de plaatsen waar zijn vader actief was. Wat volgt is een tragikomische roadmovie van twee oude mannen in het voormalige Tsjecho-Slowakije. De film is gebaseerd op ware feiten, maar vooral de ervaringen van joden zijn erin verwerkt. De trauma’s van de Holocaust komen onvermijdelijk voorbij wanneer het tweetal slachtoffers uit die tijd ontmoet.
De kardinale vraag die in de film wordt gesteld, is in hoeverre de zonden van de vader op de zoon over gaan. Het gaat hierbij tevens om onze relatie tot de geschiedenis. De Holocaust zal ooit vergeten worden, de overledenen ervan sterven immers langzaam uit. Dat de tijd alle wonden heelt, is niet echt een geruststellend cliché uit de oude doos.
Het heeft iets schematisch zoals de tegenpolen Georg en Ali hier worden neergezet. De acteurs Peter Simonischek (Toni Erdman) en Ali (Jirí Menzel, Tsjechische regisseur van Closely Watched Trains) leveren overigens fijn tegenspel. Georg, de humoristische levensgenieter, tegenover de ingehouden en formele Ali met zijn aktetas resulteert in het eerste deel van de film in een aanstekelijke komedie.
Vervolgens wordt The Interpreter minder anekdotisch, gaat het verhaal de diepte in, wordt duisterder. Ondanks dat wordt de zware thematiek, de confrontatie met het verleden, nooit prekerig gebracht.
Ulrik van Tongeren