Zes jaar geleden kreeg de Nai Nai (de grootmoeder) van de Chinees-Amerikaanse filmmaker Lulu Wang te horen dat ze terminale longkanker had. De familie nam het besluit dit voor oma verborgen te houden. Die wetenschap had haar alleen maar zieker gemaakt.
De bitterzoete tragikomedie The Farewell is gebaseerd op deze ‘waargebeurde’ leugen. De actrice Awkwafina speelt Billi, een 30-jarige aspirant schrijfster die in New York woont. Het Amerikaanse deel van de familie vertrekt samen met Billi naar China voor een gearrangeerd huwelijk, in wezen een alibi voor een familiebijeenkomst. Voor de laatste keer afscheid nemen van oma is echter het belangrijkste voor Billi.
Regisseuse Wang heeft een speelfilm gemaakt over zichzelf, waarin beide zijden van haar identiteit worden belicht. Ze werkt in de Verenigde Staten maar is geboren in China van waaruit ze met haar ouders als kind emigreerde. Het is een klassiek verhaal van gevangen zitten tussen twee werelden, nergens werkelijk thuis zijn. Niettemin heeft Wang een verfrissende wending aan dit uitgewoonde thema weten te geven.
Ondanks het sombere thema van de naderende dood en het afscheid nemen, is het een levenslustige en grappige film. Het biedt een scherpe blik op de pijnlijke kanten van emigratie en de botsing tussen traditie en moderne tijd. Volgens The Farewell hechten de Chinezen in hun thuisland aan tradities. Ze kijken dan ook enigszins neer op hun familieleden in de VS die daar minder begaan mee zouden zijn.
Billi gaat gebukt onder stille razernij over de schijnbaar goed bedoelde leugen. Awkwafina speelt haar personage prachtig ingetogen, met hangende schouders en een sombere blik. Zij zegt weinig, maar haar ogen en gezicht spreken boekdelen. De scènes tussen Billi en grootmoeder Nai Nai, gespeeld door de formidabele Zhao Shuzhen, lichten het verhaal op.
Dat oma misschien nog maar een paar maanden te leven heeft, maakt alles urgenter en inniger. Zijn Billi en haar familie in staat de leugen over haar ziekte te verzwijgen? Dat zorgt niet voor het verwachte melodrama. Het is juist de mengeling van komedie en melancholie die The Farewell tot een bijzondere kijkervaring maken. De observaties over het China van nu, wat in een razend tempo aan het moderniseren is, zijn raak getroffen. Wang heeft dat allemaal bijna terloops in beeld gebracht.
Ulrik van Tongeren