In de Franse film Hors normes runnen een orthodoxe jood en een moslim De Halte, een opvangplek voor gemarginaliseerde jongeren die door de Franse geestelijke gezondheidszorg zijn uitgekotst. We volgen Bruno (Vincent Cassel) en Malek (Reda Kateb) tijdens hun dagelijks werk in dit sociaal-realistische drama gebaseerd op ware feiten en personen. Het regisseursduo Éric Toledano en Olivier Nakache werd beroemd met Intouchables en C’est la Vie, lichte komedies met een serieuze ondertoon.

Sommigen noemen Hors normes een komedie. Hoewel er wel degelijk humor in zit, is het in de eerste plaats een aanklacht tegen het falende gezondheidssysteem in Frankrijk. Bruno en Malek zijn vrienden die begaan zijn met het lot van de merendeels autistische jongeren die moeilijk te hanteren zijn wegens hun soms gewelddadige gedrag. Tiener Valentijn draagt een beschermende helm omdat hij met zijn hoofd op muren ramt. Joseph, een andere patiënt, kan het niet laten om op de noodrem van de trein te drukken.

Afwisselend tragisch en komisch zijn de belevenissen met de pupillen waar Bruno en Malek de gehele film achteraan rennen. Bovendien is er een subplot waarin inspecteurs van een overheidsinstantie de organisatie van Bruno doorlichten. Die ambtenaren zijn uiteindelijk de enige slechteriken in Hors Normes. Ze zetten vraagtekens bij de chaotische wijze waarop Bruno zijn organisatie leidt. De plotloze film van Toledano en Nakache is in feite niet meer dan een opeenstapeling van incidenten, en oogt tamelijk chaotisch. De regisseurs komen ermee weg omdat ze een aansprekend thema met passie behandelen.

Over de gehele linie wordt er ijzersterk geacteerd door professionele acteurs en amateurs, waarvan enkelen daadwerkelijk autistisch zijn. Sterke komische noot zijn de avonturen van Joseph met de metropolitie. Geweldig is de scène waarin collega’s van Bruno en Malek tijdens een pub quiz moeten zien te raden naar wat er schuil gaat achter de bizarre afkortingen van de talrijke gezondheidsorganisaties in Frankrijk.

Er zijn veel organisaties die zich bekommeren om de geestelijke gezondheid. Regels en protocollen regeren bij deze instanties. De Halte, de organisatie van Bruno, wordt op chaotische wijze gerund maar de man heeft toch het hart op de goede plaats. Geruststellend is dat tijden de aftiteling wordt medegedeeld dat in 2017 de overheid besloot dat Bruno en Malek door mogen gaan met hun werk.

Ulrik van Tongeren

Hors normes (Cinėart, 2019), nu in de bioscoop.