De IJslandse mozaïekfilm Echo van Rúnar Rúnarsson speelt rond Kerst en Oud en Nieuw. In 56 korte scènes wordt een portret geschetst van hedendaags IJsland. De schijnbaar losstaande scènes zijn een zoektocht naar menselijke warmte in deze kille moderne samenleving. Sommige segmenten ogen documentair, andere voelen als mini-speelfilms. De term mozaïekfilm is eigenlijk niet geheel juist. Er zijn geen doorlopende verhaallijnen die aan het einde samen komen, van terugkerende personages is geen sprake.
Echo duurt slechts 79 minuten. Dat geeft al aan dat de episodes super kort zijn, sommige duren slechts 30 seconden of nog minder. In dat korte tijdsbestek is veel mogelijk en kan er veel emotie los gemaakt worden. Wanneer een oma met haar kleindochter bij het graf van haar echtgenoot staat, zegt de vrouw dat ze binnenkort hier ook komt te liggen. En jij ooit ook, zegt ze tegen haar kleindochter. Dat is best een wrang en aangrijpend moment.
Het segment met de uitvaartmedewerker die een deksel van een doodskist opent waarin een engelachtige jongen ligt, krijgt extra lading door het telefoongesprek dat de man vervolgens met zijn zoon voert. De verwevenheid van dood en leven wordt zodoende treffend getekend. Van andere fragmenten, zoals die waarin een groep vrouwelijke bodybuilders op een podium getoond wordt, is de functie in het verhaal niet geheel duidelijk. Pas aan het einde van Echo kan de kijker de puzzelstukken samenvoegen.
Er zit overigens wel degelijk een patroon in de schijnbaar losse momenten. Telkens weer toont de film hoe moderne communicatiemiddelen werkelijk menselijk contact onmogelijk maken. Soms borrelt er een politieke stellingname naar boven. Meermalen wordt schamper verwezen naar het feit dat de rijken goed voor zichzelf zorgen. Het segment waarin verpleegsters in een methadonbus een verslaafde een kerstcadeau geven, is hartverwarmend.
Soms is de betekenis van een scène dubbelzinnig. Is de dertiger die in zijn eentje een magnetronmaaltijd nuttigt eenzaam of heeft hij bewust gekozen om alleen te zijn tijdens de Kerst? De camera beweegt niet in Echo. De statische shots geven de film rust en zorgen voor bezinning bij de kijker. De Scandinavische droefenis die in enkele segmenten opdoemt, doet denken aan het werk van de eminente Zweedse cineast Roy Andersson. De tragiek en gitzwarte humor van deze meester bereikt regisseur Rúnarsson echter niet. De film blijft afstandelijk, nuchter, maar desondanks een originele en ongewone visie op de feestdagen.
Ulrik van Tongeren