Kan die man niet uit zijn lijden verlost worden, is de eerste gedachte bij het zien van Punt uit – Schluss aus – Full Stop. Dan blijkt dat het heel wat genuanceerder ligt. De in Duitsland geboren en sinds 1978 in Nederland woonachtige filmmaker Rosemarie Blank heeft een documentaire gemaakt over de laatste dagen van haar levensgezel Michael Hellgardt (1934-2018).
De eerste beelden van de film zijn behoorlijk confronterend. We zien het verschrompelde en kromme naakte lichaam van de oude man. En zijn woorden liegen er niet om. Hij wil dood en niet meer eten, en vraagt zich af of de camera draait. Het gesuis in zijn oren maakt hem razend. In de aftiteling wordt vermeld dat Michael samen met Blank het verhaal van de documentaire heeft bedacht, een samenwerking tussen beiden.
Michael is niet alleen maar lijdend voorwerp. Soms staat hij er op dat Rosemarie in beeld komt. Ondanks alle pijn en ongemak die getoond wordt, is het geen zwaarwichtige kost om te ondergaan. Op heldere momenten kan Michael grappig uit de hoek komen. Hij smeekt bij zijn huisarts om het verlossende spuitje. Desondanks heeft de man moeite om er een eind aan te laten maken. Hij is opstandig en eigenzinnig.
Michael wil dan nog even naar zijn favoriete componist Bach luisteren en fantaseert over een reisje naar zijn geliefde Italië. Het leven van de voormalige architect en levensgenieter mag dan verworden zijn tot een martelgang, zijn voortdurend uitgestelde afscheid maakt het tot een spannende en hartverscheurende kijkervaring. Afscheid nemen van het leven is moeilijk.
Alleen al de man in en uit zijn bed zien te krijgen, is een dagelijkse worsteling. Op een bepaald moment eet Michael taart in een nabij gelegen café. Hij is op moeizame wijze nog steeds mobiel maar wie kan lopen leeft nog. Mooi hoe Blank summier beelden uit het verleden van Michael in de film heeft verwerkt. Zwart-wit foto’s uit een roemruchtige tijd.
Het is zeker geen betoog over euthanasie geworden. De afwezigheid van uitleg is aangenaam. De dilemma’s van een zelfgekozen dood worden duidelijk zonder een politiek standpunt in te nemen. In essentie gaat Punt uit – Schluss aus – Full Stop over de moeilijkheidsgraad om afscheid te nemen van het leven. Dat is kostbaar en er moet tot de laatste adem voor gevochten worden. Het maakt de documentaire troostrijk.
Ulrik van Tongeren