Het dragen van een mond-/neuskap wordt vanaf 5 augustus verplicht op drukke openbare plekken in Amsterdam en Rotterdam. Een dergelijke maatregel is echter in strijd met de grondwet.

De afgelopen weken werden we, nu het kabinet pauze heeft genomen, wederom opgezadeld met de zoveelste mediahype waarbij de eensgezindheid van de papegaaiende pers weer eens opviel. Hoewel de effectiviteit van het dragen van een mond-/neuskap tegen Covid 17 niet aangetoond is, moet ook de Nederlander verplicht worden de ondingen te dragen in de openbare ruimte.

De burgemeesters van Amsterdam en Rotterdam hebben de stoute schoenen aangetrokken en grijpen de ‘ophef’ over de mond-/neuskap aan om vanaf 5 augustus de voetgangers op drukke plekken in de buitenlucht te verplichten er een te dragen. In Amsterdam wordt geëxperimenteerd in het Wallengebied, in de winkelstraten Kalverstraat en Nieuwendijk en markten op Plein ’40-’45 en de Albert Cuypstraat.

In Rotterdam betreft het ook markten en andere drukke winkelgebieden, zoals op de Coolsingel, Lijnbaan, Meent en rondom het Nieuwe Binnenwegplein. De draagplicht, die al van kracht is in het OV, Schiphol en vliegtuigen, heeft betrekking op de openbare ruimte. Het kabinet ziet zelf vooralsnog niets in een draagplicht in de buitenlucht en pleit voor de anderhalve meter afstand.

Volgens deskundigen is een mond-/neuskapverplichting in strijd met de grondwet. „Dit is een indirect middel om gedrag te veranderen; dat mag simpelweg niet”, zegt Jan Brouwer, hoogleraar Recht en samenleving aan de Rijksuniversiteit Groningen op de website van de NOS. Ook Adriaan Wierenga, noodrechtspecialist aan de Rijksuniversiteit Groningen, zegt dat de burgemeesters van de twee grote steden zich iets voornemen wat niet kan.

„De mondkapjesplicht is een kledingvoorschrift en daarmee wordt inbreuk gemaakt op de persoonlijke levenssfeer. Daarmee wijk je van de grondwet af en dat mag niet”, zegt Wierenga. Volgens Wim Voermans, hoogleraar staatsrecht aan de Universiteit Leiden is de draagplicht in strijd met artikel 10 van de Nederlandse grondwet (het recht op persoonlijke levenssfeer).

De deskundigen benadrukken dat de wettelijke onderbouwing voor de draagplicht in het voorstel voor de coronawet staat, dat nu bij de Tweede Kamer ligt. Mocht dit een wet worden, dan treedt die op zijn vroegst 1 oktober in werking. Brouwer: „Dit impliceert al dat de wettelijke basis vooralsnog ontbreekt.” Volgens Wierenga kan de voetganger die niet voldoet aan de draagplicht beboet worden. „Maar als iemand die boete aanvecht, is de kans groot dat de rechter deze intrekt.”