Diverse clubs en individuen verzoeken de rechter om zich uit te spreken tegen de tijdelijke verordening om mondkapjes te dragen op druk bezochte locaties in Amsterdam.
Protestgroep Viruswaarheid en theatermaker de Ab Gietelink gaan in beroep tegen het vonnis van de rechter in Amsterdam, die vorige week woensdag bepaalde dat het dragen van een mondkapje op drukke plekken in de hoofdstad verplicht blijft. Gietelink meldde maandag dat hun raadslieden dinsdag om een spoedappèl zullen vragen bij het gerechtshof.
‘De rechter kan op zich zelf toetsen of een regeling al dan niet rechtmatig is, maar moet dat terughoudend doen’, meldt de rechtbank. ‘Zeker in kort geding. Er wordt verschillend gedacht over de vraag of de voorzitter van de Veiligheidsregio de noodverordening – juridisch gezien – mocht uitvaardigden. Het is dus niet overduidelijk. Daarom komt de rechter, terughoudend toetsend, tot de conclusie: het is niet onrechtmatig.’
Volgens Jerfi Uzman, hoogleraar staatsrecht, keek op van de oplossing die de koos. „Een kort geding-rechter heeft weinig tijd, kan niet goed onderzoek doen, zal daarom altijd kijken of de zaak omstreden is en als dat zo is ‘bemoei ik me er niet mee’. Daarmee zegt ze níet dat de mondkapjes rechtmatig zijn, maar eigenlijk is de zaak niet geschikt voor de kort geding-rechter. Een rechter moet altijd kijken of er voor een maatregel een wet te vinden is die dit toestaat.”
De klagers vinden onder meer dat de mondkapjesplicht inbreuk maakt op hun grondrechten. Sinds 5 augustus geldt de verplichting in onder meer het Wallengebied, de Kalverstraat en op de Albert Cuypmarkt. Gemeentelijke handhavers hebben zondag 148 boetes uitgeschreven voor het niet dragen van een mondkapje. Een veelvoud aan mensen is alleen aangesproken of gewaarschuwd, meldt de gemeente. Ook in Rotterdam moeten mensen vanaf 5 augustus in winkelgebieden in het centrum een mondkapje op.
Volgens deskundigen is een mondkapjesverplichting in strijd met de grondwet. „Dit is een indirect middel om gedrag te veranderen; dat mag simpelweg niet”, zegt Jan Brouwer, hoogleraar Recht en samenleving aan de Rijksuniversiteit Groningen. „De mondkapjesplicht is een kledingvoorschrift en daarmee wordt inbreuk gemaakt op de persoonlijke levenssfeer. Daarmee wijk je van de grondwet af en dat mag niet”, zegt noodrechtspecialist Wierenga aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Naast Gietelink spannen nu ook ondernemers van de Albert Cuypmarkt een kort geding aan tegen de mondkapjesplicht waardoor hun omzet daalt. „We zijn niet tegen een mondkapjesplicht op zich, maar wel als die zo selectief wordt toegepast”, aldus bestuurslid Bouke Burger van Exploitatie Albert Cuyp BV. en Ondernemersvereniging Albert Cuyp (OVAC).
Protestgroep Viruswaarheid heeft maandag voor de rechter in Utrecht documenten van het RIVM opgeëist die ten grondslag liggen aan het coronabeleid. De groepering wil die informatie gebruiken om in een afzonderlijke procedure tegen de Staat aan te tonen dat de landelijke coronamaatregelen buitenproportioneel zijn en een onrechtmatige inbreuk vormen op de grondrechten. Uitspraak 9 september.