De legendarische Amerikaanse filmmaker Frederick Wiseman maakt om de twee jaar een documentaire. Inmiddels zijn dat er 45, Titicut Follies uit 1967 was zijn de debuut. Meestal waren ze te zien op het IDFA. De man is inmiddels 90 jaar, zou dit zijn laatste kunstje zijn, vragen we ons derhalve af bij zijn nieuwste documentaire City Hall. We kunnen hem nog niet missen als chroniqueur van Amerika.
Wiseman is een Bostonian, geboren en getogen in Boston. De regisseur had het plan om een stadhuis in de Verenigde Staten te portretteren. Zes stadhuizen schreef hij aan, alleen zijn eigen stad Boston reageerde. Het is een terugkeer naar deze stad sinds zijn documentaire Near Death uit 1989. Het stadhuis is een immens grijs betonblok, de camera gaat vloeiend langs diverse hoeken van het gebouw. Een mooi begin.
Eerste blik is in de meldkamer van het stadhuis, de documentaire eindigt daar ook mee. De opmerkelijkste meldingen betreffen dierenleed. Wiseman grossiert in dergelijke aansprekende details. Er worden eindeloos vele bijeenkomsten en vergaderingen bijgewoond in City Hall. Vrijwilligersacties en inspreekavonden moeten de band tussen de burgers en het lokale bestuur verstevigen.
Het is uiteindelijk niet zo belangrijk wat al die gemeente-ambtenaren zeggen tijdens die vergaderingen, het gaat om het bijna onderhuidse drama. Sommige personen zijn slechts een paar minuten in beeld en weten toch indruk achter te laten. Wiseman zet zijn camera er zo op dat de mensen aan de vergadertafel geobserveerd kunnen worden. Wat zijn het voor mensen die de stad besturen?
Veel discussies handelen over diversiteit en inclusiviteit, dit zal op vele stadhuizen in de wereld momenteel niet anders zijn. Het stadhuis van Boston en de medewerkers die er voor werken hebben echter niet te klagen over een gebrek aan diversiteit. Sentimenteel zijn de documentaires van Wiseman zelden, maar er komt altijd wel een moment dat de tranen over je wangen biggelen.
Op een bepaald moment bezoekt een ongediertebestrijder de armoedige woning van een oude man. Er woont een grote rat in een keukenkastje. In een paar minuten tijd wordt een wereld van stille wanhoop en eenzaamheid opgeroepen. De ongediertebestrijder verandert op dat moment in een hulpverlener. Het zijn vele radertjes die de gemeente draaiende houden, maar het komt ook aan op menselijkheid.
De medewerkers die menselijke waarden zoals respect voor iedereen in stand houden. Het besmeurde woord respect is hier geen loze kreet. Het zijn niet alleen de ambtenaren in een net pak die de boel draaiende houden, maar ook de harde werkers daarbuiten in de stad.
Je zou burgemeester Marty Walsh de hoofdpersoon van City Hall kunnen noemen. De progressieve hard werkende Democraat duikt vele malen op bij bijeenkomsten en herdenkingen. Hij maakt bevlogen toespraken met ruwe kanten vol persoonlijke ontboezemingen zoals zijn alcoholisme, katholieke geloof en het afstammen van Ierse immigranten. Walsh gelooft oprecht dat het lokaal bestuur het leven van de burgers beter kan maken.
Opmerkelijk dat Walsh niet voorkomt in de sleutelscène van City Hall. Het is een bijeenkomst met inwoners en ondernemers van de achterstandswijk Dorchester waar de meesten kleurlingen zijn. Vietnamese ondernemers willen een winkel met cannabisproducten openen. Ze benadrukken de economische vooruitgaan voor de wijk.
De door slechte omstandigheden getraumatiseerde wijkbewoners zien alleen verkeersproblemen, oplopende criminaliteit en banenverlies. Het is een harde confrontatie tussen beide kampen. Hieruit blijkt dat groepen met tegengestelde belangen moeilijk samen gebracht kunnen worden. De kloven zijn te diep. Het idealisme van burgemeester Walsh loopt in dergelijke situaties spaak.
Met een duur van 4 uur en 35 minuten is City Hall een van de langste documentaires van Wiseman. Omdat er zoveel te beleven valt vliegt de tijd snel om. De documentaire werd opgenomen in 2018 en 2019. Het is een epische documentaire in de bijna hypnotiserend vloeiende stijl van Wiseman. Het is niet alleen een portret van het stadhuis van Boston, maar tevens een meeslepend portret van de stad. Laat hem nog even doorgaan met het maken van dergelijke documentaires.
Ulrik van Tongeren