Als zoon van Iraniërs die naar de Verenigde Staten emigreerden was de Iraans-Amerikaanse regisseur en producent Ramin Bahrani altijd bezig om gemarginaliseerde personages genuanceerd voor het voetlicht te brengen. Aan dit project heeft hij vijftien jaar gewerkt. Scenarioschrijver Aravand Adiga, wiens gelijknamige boek uit 2008 werd aangepast, werkte al langer met hem samen. The White Tiger tekent de opkomst van een nederige chauffeur via een criminele weg naar de top van de maatschappij.
De jonge Balram (Adarsh Gourav) leeft in een armoedig dorpje op het platteland. Hij ziet hoe criminele bendeleiders uit de grote stad de mooie meneer spelen. Hij raakt hierdoor geïnspireerd om zich binnen een rijke familie te nestelen. Met een baantje als chauffeur hoopt Balram omhoog te klimmen. De film is vanuit het perspectief van de jongeman bedacht. Met zijn vertelstem worden we op meeslepende wijze de corrupte wereld van India binnen geleid. De enige manier om hogerop te komen is middels corruptie. Politici omkopen om de belasting te ontduiken is dagelijkse routine voor de welvarende familie waar hij voor werkt.
De wijze waarop het criminele ecosysteem in beeld wordt gebracht, doet denken aan GoodFellas van Martin Scorcese. Bahrani voegt daar zijn sociale inslag aan toe. Het is een wervelend spektakelstuk geworden, met aandacht voor details die typerend zijn voor de regisseur. Een paar sterke momenten waarin we mensen zien bedelen illustreren dit. Op het moment dat Balram een slechte dag heeft, wordt hij eindeloos lastig gevallen door een bedelares. Zijn woede uitbarsting is buiten alle proportie. Wanneer hij later zijn leven probeert te beteren en wel een aalmoes weggeeft, gaat zijn werkgever tekeer: bedelaars geef je geen geld.
India heeft een doortimmerd kastenstelsel; er zijn vier hoofdkasten en je hebt de kastelozen. In de film is slechts sprake van twee kasten, de armen en de rijken. De middenklasse bestaat blijkbaar niet. De vernietiging van de middenklasse is een belangrijk thema in het werk van Bahrani. At Any Price uit 2012 gaat over de wijze waarop de boerenstand hun land en brood kwijt raakt. Dat is momenteel aan de orde met Bill Gates als grootste bezitter van boerenland in de Verenigde Staten. Ook 99 Homes (2014), over meedogenloze deurwaarders, is nu actueel. Bahrani heeft een scherp oog voor sociale misstanden en is tevens een begenadigd verhalenverteller.
Voor een mainstream film gefinancierd door streaming-service Netflix is het resultaat verrassend extreem uitgevallen. Bahrani biedt de kijker een genadeloze en diepgaande blik op het moderne India en doet dat met oogstrelende beelden zonder in loos exotisme te vervallen. Bovendien heeft hij zoals altijd ijzersterke vertolkingen ontlokt aan de acteurs. Vooral de hoofdrol is eindeloos fascinerend.
We zitten ruim twee uur in het hoofd van Balram, Adash Gourav levert een baanbrekende vertolking. Hij speelt een in aanleg timide personage, maar onder dat pantser van onderdanigheid gromt binnenin de jongeman een gekooide tijger. De acteur weet de transformatie van Balram in een meedogenloze crimineel overtuigend vorm te geven. De witte tijger van de filmtitel is te zien in de dierentuin in een te kleine kooi, evengoed is het majestueuze dier indrukwekkend.
Ulrik van Tongeren