In het Eye programma Previously Unreleased met onuitgebrachte films zit zowaar een animatiefilm. Kill It and Leave This Town, de debuutfilm van de Poolse animator Marius Wilczynski, is een duistere bespiegeling over de hel waarin de mensheid leeft. Het verhaal is gebaseerd op jeugdherinneringen van de regisseur in de industriële Poolse stad Lodz, tijdens de jaren zestig en zeventig. Dat was een tijd waarin de communistische tucht heerstte.

Het basisverhaal is simpel: het jongetje Jarek gaat met zijn vader een dagje naar de zee. Moeder blijft thuis en verbijt zich in haar frustraties. Met moeder loopt het slecht af, we zijn zelfs getuige van haar lijkschouwing, Er wordt een oneindige stroom van menselijk leed getoond en dat in een lelijke wereld, waar de machtigen de zwakkeren vertrappen. Het is een universum waar empathie totaal afwezig is. De sobere tekenstijl van Wilczynski weet de hel pakkend te vatten. Het zwart-wit van de film, met soms een spetter kleur, is imposant en expressief. 

Poolse animatiefilmers hebben iets met vis, de bezoekjes aan een viswinkel horen tot de memorabele momenten van Kill It and Leave This Town. De film zit vol bizarre beelden, zoals Neptunes die uit de zee rijst en de reuzenvogels die mensen als huisdier houden. Het is een animatiefilm die vijftien jaar in de maak was, grote Poolse acteurs hebben hun stemmen geleverd voor deze meesterlijke productie. Maar wat is toch die verzwelgende woede over de staat van de mensheid van regisseur Wilczynski?

Dinner in America van Adam Rehmeier heeft een beklijvend portret van de rebelse jeugd in Amerika gemaakt. Muurbloempje Patty (Emily Skeggs) en punk rocker Simon (Kyle Gallner) vormen het onwaarschijnlijke koppel. Er zijn meerdere sublieme diner scenes in welvarende buitenwijken, waarbij het burgelijke Amerikaanse gezin onder vuur wordt genomen. Het is een hilarische rom com vol onsmakelijke humor. 

Mooiste moment van de film is wanneer Patty ontdekt dat haar aanstaande minnaar Simon ene John Q is, de gemaskerde zanger van de punkband Psych Ops. Hij is tevens crimineel, en zoekt onderdak om te vluchten voor de politie. Patty valt met haar neus in boter omdat ze nooit een vriend had en meteen ook haar stem vindt. De ontbolstering van het op school gepeste meisje is een openbaring. Rehmeiner heeft een zeer genietbare komedie over dropouts in Amerika gemaakt. Alle hectiek doet bovendie denken aan een tot leven gewekte cartoon.

Forest –  I See You Everywhere van de Hongaarse regisseur Benedek Fliegauf is een soort vervolg op zijn Forest uit 2003. Beide films zijn bundelingen van korte verhaaltjes. Dit keer zeven verhalen die het best gekenschetst kunnen worden als relaties onder druk. Het gaat over confrontaties tussen familieleden. Het zijn compacte vertellingen zoals het enigszins sinistere begin. Een dochter moet ter overstaan van haar vader een voordracht houden op school. Ze wijkt van haar onderwerp af, en vertelt gedetailleerd over de dood van moeder. Papa is niet blij. 

Er is een algehele atmosfeer van malaise. Als zwarte humor om de hoek komt, krijgt zo’n verhaaltje vleugels. Het hilarische verbale steekspel tussen moeder en zoon over religie tilt het geheel omhoog. Maar het is vooral het verhaal over de stervende oude man met zijn jonge vrouw die doel treft. De zoon van de oude man overtreedt alle grenzen van betamelijkheid in zijn stiekeme relatie met zijn schoonmoeder. Als geheel mag Forest –  I See You Everywhere niet geheel overtuigen met enkele te simpele episodes, maar er zitten wel degelijk pareltjes in verscholen.

There is no Evil van de Iraanse regisseur Mohammad Rasoulof is een moedige en zeer lange, 151 minuten, aanklacht tegen de doodstraf. De film werd dan ook meteen verboden door de Iraanse autoriteiten. Het is trouwens ongelofelijk dat een dergelijke film in het geheim gemaakt kon worden. De vier verschillende episodes in deze anthologie gaan over de uitvoerders van de doodstraf. Meestal worden degenen die de doodstraf moeten ondergaan in films geportretteerd. 

De vier mannelijke personages van de verhalen staan voor verschrikkelijke dilemma’s. Meegaan in het inhumane overheidsbeleid, of is er toch een manier tot opstand? Het probleem wordt van verschillende kanten getoond. Op een geraffineerde wijze zijn de verhalen met elkaar verweven, je moet geduldig wachten op de punch. De eerste episode lijkt erbij te hangen, als niet zo memorabel als de overigen. Gek genoeg blijft deze nou net in het geheugen hangen. De film is een bewijs dat Rasoulof een van de grote vertellers van de wereld cinema is. There is no Evil is trouwens briljant geschoten en geacteerd. 

• Kill It and Leave this town (2020) vanaf 21 juli in de bioscopen.

• Dinner in America (2022) vanaf 28 juli in de bioscopen.

• Forest –  I See You Everywhere (2021) vanaf 4 augustus in de bioscopen.

• There is no Evil (2020)  vanaf 11 augustus in de bioscopen.

Ulrik van Tongeren