Freda van de Haïtiaanse regisseuse Jessica Généus is een fascinerende en diepgravende blik op haar land.
Deze editie van WCA heeft een ander festivalhart gekregen. Van Rialto in de genoeglijke Pijp naar de Rialto bioscopen op de campus van de Vrije Universiteit in Buitenveldert, Amsterdam. Dat is een cultuurschok. Er valt overigens genoeg te zien, zoals het uitvoerige programma over de Chileense cinema.
Freda speelt in 2018, de documentaire beelden van de onlusten in de speelfilm werden toen geschoten. Freda (geweldige hoofdrol van Nehemie Bestien) bestiert samen met haar moeder, zus en broer een kleine voedingswinkel. Daarnaast studeert ze op de universiteit antropologie. In de beginscène vind een geanimeerde discussie plaats tussen de studenten. Heel handig dat we zodoende heel wat informatie over de geschiedenis en politieke toestand van Haïti binnenkrijgen.
Het land is voornamelijk bekend door Voodoo, en door de grote armoede, Haïti is na Venezuela het armste land van Latijns-Amerika. Het buurland, beide landen zitten op het hetzelfde eiland, is de Dominicaanse republiek, bekender door de dictators en de twee interventies van de Verenigde Staten midden jaren zestig. De ironie wil dat jonge mensen uit Haïti nu massaal naar dit land vluchten. Vluchten, of emigreren, is een belangrijk thema in de film.
Freda weifelt tussen blijven of weg gaan. Er zijn prachtige danspartijen in film te zien, de Haïtiaanse ritmes zijn hypnotiserend. Hoe kan ze haar cultuur en het land waar ze van houdt in de steek laten? Uiteindelijk moet ze blijven. Vechten tegen de machocultuur en de corrupte heersende klasse. De demonstraties in Haïti zijn bloedstollend. Généus zette haar camera middenin de opstormende massa. President Jovenal Mois werd op 7 juli 2021 afgezet.
Het brandpunt van Freda is de imposante hoofdrol van Nehemie Bestien. Maar de film grossiert in sterke vrouwenrollen. Zus Ester (Djanaina Francois) die haar huid wit verft, en alles doet om een rijke man aan de haak te slaan. En de religieuze moeder, gespeeld door Fabiona Remy, doet alles om haar dochters en nutteloze zoon in het gareel te houden. Freda is intens en zit vol memorabele beelden, knap dat het met al die emoties geen jankerig melodrama is geworden. De drie minuten durende slotscène is aangrijpend en uniek.
Dat jonge mensen uit Haïti over de wereld uitzwermen op zoek naar een beter leven is een feit. Laat er nou een Chileense film over het onderwerp op het festival te zien zijn. Perro Bomba van regisseur Juan Cáceres toont de Haïtiaanse gemeenschap in Santiago. Steevens heeft een baan en een woning. Maar omdat hij opkomt voor een vriend die door een racistische baas gekoeioneerd wordt, raakt hij zijn baan en woning kwijt. De film is een deprimerende opeenstapeling van ellende en tegenslag, de bazen zijn zonder uitzondering racistisch. Door de levendige improviserende filmstijl, en de bijzondere muzikale intermezzo’s is het toch pakkend geworden.
• World Cinema Amsterdam tot en met 27 augustus.
• Freda is zaterdag 27 augustus om 19.00 uur in de Balie te zien.
• Perro Bomba is zaterdag 27 augustus om 21.oo uur in de Balie te zien.
Ulrik van Tongeren