De in Frankrijk wonende Argentijnse schandaalfilmer Gaspar Noé heeft een film gemaakt over dementie en de dood.
Hij is de man van de spectaculaire visuele hoogstandjes en van de pulserende muzikale ritmes. De maker van hallucinante nachtmerries als Enter the Void en Climax heeft zich dit keer ingehouden. Misschien is de dood werkelijk de ultieme nachtmerrie? Vortex, de filmtitel, betekent draaikolk. Dat dekt de lading van dit grimmige en zelfs aangrijpende werk.
Het naamloze koppel in de film wordt geïntroduceerd met de geboortedata van de acteurs, 1940 voor de Italiaanse horrorregisseur Dario Argento en 1944 voor Françoise Lebrun, een legendarische actrice. Beide leveren prachtige rollen af. De film begint met het paar dat rustig en gelukkig een glaasje wijn drinkt op de patio. Daarna schakelt de film over op splitscreen, in het ene scherm Hij, en in het andere scherm Zij. Het is alsof de twee personages in hun eigen universum zitten opgesloten. In zijn korte film Lux Aeterna gebruikte Noé al splitscreen.
Het zijn twee levens naast elkaar. Hij is een filmprofessor die met twee vingers zijn boek over film en dromen tikt. Zij zet het vuilnis buiten en gaat naar een winkel op zoek naar speelgoed. Haar tocht is adembenemend gefilmd en vreemd. Hij vindt haar in de winkel en uiteindelijk leven ze in hun met boeken volgestouwde labyrintische appartement langs elkaar heen. Zij is ex-psychiater en dementerend. Hij worstelt met een hartprobleem en een minnares. Er is ook nog een drugsverslaafde zoon met een klein kind. Beiden hebben hulp nodig.
Dat met die twee beelden naast elkaar is een geniale vondst van Noé. De beelden lopen nooit in elkaar over, omdat elk beeld een andere camera en lens heeft. Het verbinden van vorm en inhoud is toch al de grote kracht van deze regisseur. Met Irrevérsible maakte hij een film over een verkrachting die begint met het einde en eindigt met het begin. Vortex schijnt tijdens de lockdown geïmproviseerd en in korte tijd gemaakt te zijn. Desondanks is het een sobere, sombere en liefdevolle film geworden.
Noé had ervaringen met een dementerende moeder en omdat de 58-jarige regisseur zelf een hersenbloeding kreeg, moet dat de film diepte en kracht gegeven hebben. Wie dicht bij de dood is geweest kijkt met een andere blik naar het leven. Dan koester je elke dag.
Vortex (Paradiso Film) nu in de bioscopen.
Ulrik van Tongeren