Roemeense meester regisseur Cristian Mungiu levert met R.M.N alweer een pakkend sociaal-realistisch drama af.
Cristian Mungiu kaart sociale misstanden in de R0emeense samenleving aan in zijn werk, en giet dat in de vorm van thrillers. De regisseur werd beroemd door zijn meesterwerk – 4 months, 3 weeks, and 2 days – uit 2007. Door deze film werd hij het boegbeeld van de nieuwe Roemeense cinema. Het land heeft overigens een behoorlijke filmtraditie. Met zijn R.M.N. (de afkorting betekent hersenscan) tekent hij een Roemeens dorpsgemeenschap af, waar sprake is van spanningen tussen groepen onderling.
R.M.N begint met Matthias (Marin Gregor) die als arbeidsmigrant in een Duitse slachterij zijn baas een kopstoot geeft, omdat hij uitgemaakt wordt voor vuile zigeuner. Hij vlucht naar zijn geboortedorp in Transsylvanië. De enige industrie in het dorpje is de broodfabriek waar Csilla (Judith State) bedrijfsleider is. Haar plan om migranten uit Sri Lanka in dienst te nemen, stuit op grote weerstand in de gemeenschap. Terwijl er plaatselijk geen arbeidskrachten te vinden zijn. Tijdens een dorpsvergadering barst de bom.
Dat de film uitsluitend over vreemdelingenhaat en racisme gaat is een misvatting. Daarvoor is het verhaal te complex. Er zijn veel etnische minderheden in Transsylvanië. Het is moeilijk voor te stellen dat er mensen in het dorpje zijn die de drie goedmoedige arbeiders uit Sri Lanka zouden lynchen. Lieden met Klu Klux Klan kleding duiken op. Het past in de spanningsboog die Mungiu creëert. Op papier ziet de film er saai uit, maar door de meedogenloze spanning is het een van meeslependste films van het jaar. Tevens zorgen beren in een bos en een geweer voor rillingen.
De spanningen tussen de Hongaarse minderheid en de Roemenen in het land borrelen onder de oppervlakte en barsten soms naar buiten. De Hongaars-Roemeense Oorlog (1918-1919) heeft diepe sporen achter gelaten. Maar eigenlijk botert het al eeuwen niet tussen beide landen. In de geniaal geënsceneerde 17 minuten durende scene van de dorpsvergadering wordt het allemaal duidelijk samengevat. In bijna elke film van Mungiu zit wel zo’n adembenemende scene met veel personages. 4 months, 3 weeks and 2 days bevat een familiediner die uit de hand loopt. Ook briljant gedaan.
R.M.N is gesitueerd in 2019. Treffend hoe een broodfabriek een cruciale rol in de plot speelt. Mungiu zet graag sterke vrouwen neer in zijn films. Matthias, de brute reus kent onzekerheden, vooral met zijn in de steek gelaten gezin, hij is geen held. De raadselachtige Csilla, bedrijfsleider van de broodfabriek, heeft de intelligentie en daadkracht om wat te bewerkstelligen. Dit personage, fantastisch gespeeld door Judith State, is mateloos fascinerend. Ze is een fraaie tegenhangster van de heldin in 4 months, 3 weeks and 2 days, briljant vertolkt door Annamaria Marinca.
R.M.N (September Film) nu in de bioscopen.
Ulrik van Tongeren