Aftersun en Voyages en Italie zijn hypnotiserende films over vakantie.

De Schotse regisseuse Charlotte Wells heeft met haar magnifieke debuutfilm Aftersun niet zomaar de zoveelste film over vakantie gemaakt. Handelend over herinneringen, geheugen en verdriet is het niet alleen maar vrolijk. De invalshoek is vanuit de blik van een volwassen vrouw, met herinneringen aan een vakantie van lang geleden samen met haar vader. Door de fragmentarische, niet chronologische manier van vertellen is het zeker niet makkelijk te volgen.

Aan de oppervlakte is het een simpel verhaal, dat in de beginjaren ’90 speelt. De elfjarige Sophie (Frankie Corio) gaat met haar gescheiden vader Calum (Paul Mescal) op vakantie in Turkije. De film begint met de volwassen Sophie, gespeeld door Celia Rowson-Hall, die de door haar gemaakte video’s van twintig jaar geleden bekijkt. Vervolgens springt de film twintig jaar in de tijd terug. We zien dan een genoeglijk samenzijn tussen vader en dochter, maar onderhuids speelt er het een en ander. Gesuggereerd wordt dat vader Calum met zijn aandoenlijke babyface psychische problemen heeft.

Aftersun

Waarom zijn films over vakanties ideale gelegenheden om zielenroerselen te ontrafelen? Het wordt hier indirect gedaan, hoewel wanneer Calum alleen zijnde in tranen uitbarst, dat een signaal is dat er iets mis is. Zo stapelt de film details op elkaar. De vroegwijze Sophie, sprankelend vertolkt door debutant Corio, heeft ondertussen maatjes gevonden aan de rand van het zwembad, terwijl de vader bijna wanhopig een mooie herinnering voor zijn dochter wil creëren.

Editor Blair McClendon zag dat hij goud in handen had met het materiaal dat Wells schoot. Zijn montage maakt de film subliem. Dat de film dan pas ontstaan is, is een gegeven. Het materiaal moet wel goed zijn. Wells heeft haar film met verrassende camera-instellingen verrijkt. Zo gefilmd lijkt de wereld enigszins uit balans, de vrolijkheid krijgt een trieste ondertoon. Maar de beklemming komt vooral door de geluidsband en de muziek. We weten eigenlijk niet wat er tussen vader en dochter speelt. Als Calum de rug van zijn dochter invet met zonnebrandcrème, is dat een tikje ongewoon. Aftersun vraagt om meerdere keren bekeken te worden.

Voyages en Italie

Net als Aftersun is Voyages en Italie vrolijk met een trieste ondertoon. Het echtpaar Jean-Philippe (Philippe Katerine) en Sophie (Sophie Letourneur) plannen een vakantie. Na veel gebakkelei over de bestemming wordt het Sicilië. Na de afstompende routine van het dagelijkse leven zou een vakantie toch heerlijk moeten zijn? Het levert juist een berg stress op. Sophie en Jean-Philippe zijn beide nogal excentriek en eigenzinnig. Dat levert hilarische scenes op en snedige dialogen. Er is ook droefheid, omdat de nooit perfecte vakantie bereikt kan worden. Eigenlijk moet je terug keren om het over te doen. En dan kan het weer misgaan. Alsof we geen greep op de realiteit hebben.

Sophie Letourneur heeft een dubbelrol, als actrice en regisseuse van de film. Ze geeft een sterke vertolking, het is een verrukkelijke ervaring. Mooi hoe hier de clichés over vakantie onderuit worden gehaald. Een briljante zet, om in het laatste deel van de film het koppel deze vakantieherinneringen op te laten halen. Wat ze zeggen wordt in beeld teruggehaald. Zo zegt Sophie tegen een dienster dat ze goed Frans spreekt. Ik ben Française antwoordt ze. Meesterlijk moment in een fantastische film.

Aftersun is vanaf 29 februari in de bioscopen te zien.

Ulrik van Tongeren