Fumer fait tousser

De Franse regisseur Quentin Dupieux (Rubber, Deerskin) maakt bizarre zwarte komedies. Je moet wel op zijn kolderieke golflengte zitten. Hij heeft zijn versie van een superhelden film gemaakt. Het vijf leden tellende team van superhelden (de Tabak Kracht) vecht eerst tegen een diabolische reuzenschildpad. En gaan daarna een week op kamp om hun cohesie te herstellen. Daar vertellen ze elkaar verhalen rond het kampvuur, het zijn vreemde verhalen zonder verbindende factor. Een pratende barracuda vertelt mee.

Het is allemaal vreemd, uniek en een tikje briljant, zoals alleen Dupieux het kan. Natuurlijk is een pratende rat de baas de baas van het team, waar ze op afstand mee communiceren. De helden voorkomen ook nog dat de wereld vernietigd wordt. Als film heeft het niet veel om het lijf, dat is exact het punt van Dupieux. Deerskin, uit 2019, over een man die door het dragen van een leren jasje moordlustig wordt heeft heel wat meer diepte en is daadwerkelijk spannend. Fumar fait tousser is kluchtig, irrationeel en bezienswaardig.

Anatomy of Time 

van Jakrawal Nilthamrong is een Thaise film die vertelt over Mae in twee perioden van haar leven. In het eerste deel concurreren een introverte rickshaw rijder en een generaal om de gunsten van de beeldschone jonge vrouw. Mae kiest voor de generaal, die gewelddadig blijkt. Dat zijn de twee hoofdlijnen van het verhaal, de film kent vele zijsprongen, tevens zit er een stuk Thaise geschiedenis in verwerkt. De film begint optimistisch met verleidelijke beelden, prachtige muziek en met de jonge Mae in volle bloei.

De tweede helft van de film vertelt over Mae, de oude, stervende generaal liefdevol verzorgd in een kamer met vele herinneringen aan het verleden. Wat de door iedereen gehate generaal op zijn geweten heeft leren we niet. Er zit nogal wat symboliek in Anatomy of Time en dat het in een fragmentarische stijl is gemonteerd, maakt het ongrijpbaar en soms lastig te volgen. Dat de vader van Mae klokkenmaker is, is natuurlijk veelzeggend. Maar de gesprekken die Mae met haar vader voert over hel en hemel grijpen naar de essentie van deze Boeddhistische geïnspireerde vertelling. De film is traag en wonderschoon en zet aan tot retrospectie. Het moet gezegd, als je bijna in slaap dommelt, er iets interessants in beeld gebeurt. De beelden van de jungle zijn altijd hypnotiserend. De mysterieuze en labyrintische film doet denken aan het werk van de landgenoot van Nilthamrong, Apichatong Weerasethakul.

True Things 

In eerste instantie lijkt True Things van regisseur Harry Wootliff aan te sturen op een sociaal-realistisch drama. Want de ruige geblondeerde klant Blonde, gespeeld door Tom Burke, komt voor een uitkering naar de Sociale Dienst. Kate (Ruth Wilson) moet de aanvraag indienen en of ze haast wil maken. Waar dat officieel bezoek op uitmondt is seksueel verkeer tussen de twee in een garage. Dertiger Kate heeft een ingedut leven, ze klampt zich vast aan de ex-bajes klant Blonde, dat wordt al snel een snel een seksuele obsessie voor de brave Kate. Het gedrag van haar minnaar wordt steeds grilliger, haar wanhoop groeit.

Verveling door haar werk. Verveling door eenzaamheid, maakt dat Kate een makkelijke prooi is voor een spannende, onvoorspelbare man. De film is een psychodrama zonder psychologie van de koude grond. Het is een emotionele achtbaan, die leeft door rauwheid en onvoorspelbaarheid. Ruth Wilson is een actrice die nooit tegenvalt, ook hier geeft ze een krachtige vertolking en Tom Burke, bekend van Souvenir, geeft sterk tegenspel.

Safe Place

De Kroatische film Safe Place van regisseur Juro Lerotić, zijn debuutfilm, is een aangrijpend familiedrama. Hijzelf speelt tevens de hoofdrol van Damir, een jongeman die meerdere zelfmoordpogingen deed. Zijn broer Bruno probeert hem te redden, dit is uiteindelijk het dramatische hart van de film. Het is autobiografisch omdat de regisseur elementen van zijn familiehistorie in het scenario verwerkte. De film begint sterk met Bruno die de deuren van het appartement van zijn broer intrapt, Dimar ligt bloedend, bloed aan de muren. Op naar het ziekenhuis.

Daar worden we geconfronteerd met de bureaucratie van het ziekenhuis, de ziekenzorg is niet ingesteld op crisis, op hopeloze gevallen als Damir. De vragen van politie en medici tonen weinig compassie. De regisseur heeft hier nog wat satire uitgewrongen in een verder zwartgallig drama. We leren weinig over de persoonlijke levens van de personages, dat maakt het drama nog extra priemend. Het is vooral de lichaamstaal van de acteurs die de film voortstuwt. Ook het naturalisme en de urgentie van het moment maken er een spannend geheel van. Ontslagen uit het ziekenhuis wordt Damir overgebracht naar het ouderlijk huis, waar de situatie verder escaleert. De moeder en broer staan machteloos. Bestaat er zoiets als een ‘veilige’ plaats?

The Maiden

De Canadese film The Maiden van Graham Foy gaat over verloren kinderen. Het begint met de skateboarders Kyle en Colton die lummelend de zomer doorkomen. Tot het noodlot toe slaat en Colton zijn vriend verliest, na een stunt op een spoorbrug. Verlegen Whitney die in dezelfde schoolklas zit als de twee jongens, wordt vermist. Knap hoe Kyle en Whitney verbonden worden, in het laatste deel van de film, met een uitdagende twist in het laatste halfuur.

De vertelling staat in het teken van verlies, hoe de levenden rouwen om verdwenen zielen. Het is geen rechtlijnig verhaal, en is dromerig en qua atmosfeer ijzersterk. Verschillende tijdlijnen lopen door elkaar. Een beetje zoals Terence Malick film het doet, met veel aandacht voor de natuur. Mooiste scene is die waarin de jongens eerst met een dode kat spelen, en die daarna een waardige begrafenis geven. Het begin overtuigt het meestt alsof we in een skateboard film van Larry Clark zitten. Het laatste deel in een dromerig landschap is misschien een tikje te abstract. The Maiden is in ieder geval de ideale nazomer film om bij weg te dromen. 

Previously Unreleased is te zien in Eye en de FilmHallen in Amsterdam. En in vele filmhuizen in het land.

De films:
Fumer fait tousser vanaf 3 augustus.
Anatomy of Time vanaf 10 augustus.
True Things vanaf 17 augustus.
Safe Place vanaf 24 augustus.
The Maiden is vanaf 31 augustus te zien

Ulrik van Tongeren