In Wolf Country
Documentaires over dieren zijn een vaste waarde op IDFA. Of het nu over roofvogels, straathonden of een serval gaat, het zijn altijd dankbare onderwerpen. We leren van de dieren over onszelf, de mens is namelijk ook een dier. En hoe kijkt het dier naar ons?
Het begin van In Wolf Country toont twee rond snuffelende wolven, eentje ruikt aan de verborgen camera en valt het aan. Scherp observeren is typisch iets voor de wolf. De Duitse regisseur Ralf Büchler heeft een verhelderende documentaire over het mysterieuze wezen gemaakt.
Al eeuwenlang is de wolf symbool van het kwaad. In talloze sprookjes is het de boze wolf die gevaarlijk is, die mythen hebben weinig met de realiteit te maken. Nu de wolf over West-Europa uitzwermt, na eeuwenlang afwezigheid, is pragmatisme op zijn plaats. De angst voor de wolf zit diep. Grappig moment in de film is wanneer in een Duits dorp een wolf richting plaatselijke Lidl sjokt, de paniek bij de menselijke getuige is overweldigend.
Nu de wolf op kleine schaal opduikt in Nederland is hier ook paniek; de mens staat echter niet op het menu van de wolf. De dieren willen niets weten van de mens, ze doden wel schapen. De documentaire laat wetenschappers zien die de wolf monitoren. Een langs de weg gevonden dode wolf wordt naar een laboratorium gebracht en ontleed. Het enige wat overblijft zijn de organen en het bloed, ter onderzoek. Voorts zijn er gesprekken met wolf experts en is er een politieke bijeenkomst waar experts en politici standpunten uitwisselen. Lastig is om de wolf te vangen in wetten en landsgrenzen, daarom doen beelden van Zwitserse anti-wolf activisten koddig aan. De wolf is volgens de EU nog steeds een beschermde diersoort.
Er zitten prachtige beelden van het trotse roofdier in en opvallende opnamen met infrarood gemaakt. Het nachtelijk gevecht tussen een volwassen edelhert en een wolf in een rivier is bloedstollend. Later zien we, in kleur, het half opgegeten kadaver van het hert. We hebben het nog steeds over een zeldzaam dier, zes roedels in Nederland, maar hier wordt al duchtig aan een beleid gewerkt om de wolf te beheersen. Misschien de schapen beter beschermen, zoals in Duitsland, zou helpen. Maar dankzij Staatsbosbeheer met hun massale boomkap voor de biomassacentrales, en andere kwade elementen, blijft er niet veel bos over in Nederland. Daarom zal de wolvenpopulatie klein blijven, de dieren hebben nou eenmaal bossen nodig om zich in te verschuilen.
Life is Beautiful
Van de Palestijnse regisseur Mohamed Jabaly is een hartverscheurend zelfportret over het gevangen zijn tussen twee werelden. De jonge Palestijn gaat in 2014 voor een maand via een uitwisselingsprogramma naar het Noorse gehucht Tromsø. De grenzen naar Gaza worden gesloten, Jabaly mag niet terug en kan niet in Noorwegen blijven, omdat hij volgens de Noorse regering stateloos is. Uitzetting is een donkere wolk boven zijn bestaan. Ook een werkvergunning wordt afgewezen omdat hij niet het gewenste diploma van filmmaker bezit. Dat hij de prijswinnende documentaire Ambulance (2016) maakte, telt niet mee. Wat volgt is een zeven jaar durende juridische loopgravenoorlog tegen de Noorse autoriteiten. Het is niet zozeer kwaadaardigheid, de werking van dit bureaucratische gedrocht, waar de jongeman in verpulvert dreigt te worden.
Intussen houdt hij met de moderne communicatiemiddelen contact met zijn familie en ervaart de gruwelijke beelden en berichten uit Gaza. Mooi detail is dat Jabaly met zijn voice-over zich tot zijn moeder richt. Het onderwerp van ‘het leven is prachtig’ de wellicht ironische bedoelde filmtitel mag dan somber zijn, het geheel wordt op een vederlichte wijze gebracht. Het is zeker geen jankerig relaas geworden. De gulle lach van Jabaly is veelvuldig in zijn gastgezin en supportgroep te horen. Er is de verwondering over de woeste schoonheid in het ijskoude dorp voorbij de poolcirkel. Een Palestijn uit het subtropische Gaza gevangen tussen ijs en sneeuw heeft iets poëtisch. Het einde is optimistisch en een tikje wrang.
IDFA 2023 t/m 19 november
In Wolf Country is 16 november te zien
Life is Beautiful is nog te zien op 16 en 18 november
Ulrik van Tongeren