Door Ulrik van Tongeren

De terugreis is een warme en nostalgische roadmovie over een oud koppel.

De terugreis van regisseur Jelle de Jonge is de derde tragikomedie over senioren in korte tijd. Rocco & Sjuul en Neem me mee, waren de vorige. De norse Jaap (Maarten van Waardenberg) en de dementerende Maartje (Leny Breederveld) zijn bijna vijftig jaar samen. Hun stokoude televisie en auto doen het nog steeds, dat geldt evenzeer op het relationeel gebied. Het gekibbel tussen beiden krijgt een bittere ondertoon. Misschien breekt de laatste autorit, na uitnodiging van een familievriend vanuit Barcelona, de verstikkende dagelijkse sleur? De avonturen onderweg zijn wat je kan verwachten van een roadmovie. De uitwerking is verrassend onvoorspelbaar.

Dat komt ook door het impulsieve gedrag van Maartje, zodra ze een verloren blik in haar ogen krijgt gaat ze los en veroorzaakt problemen. Jaap wil absoluut geen seks met zijn vrouw, hij heeft een nurks pantser opgebouwd. Vraag is wanneer dat pantser wegsmelt. Tegen het einde kan Jaap eindelijk aan een bekende bekennen dat zijn vrouw ziek is. Maar de liefde tussen de twee was nooit echt verdwenen. De film weet wonderwel te ontsnappen aan op de loer liggende clichés, geen liftend jong koppel op de achterbank van het autootje van het echtpaar. Geen afleidende neven personages en ingewikkelde plotlijnen. Het is puur genieten van twee uitstekende acteurs in een simpel, doeltreffend verhaal.

Ook is het genieten van de bijna slinkse nostalgie, die hartverwarmend is. Toevallig vinden ze een doos met cassettebandjes in de auto, van veertig jaar geleden, toen Jaap en Maarten nog jong en sprankelend waren. Dit is niet de enige recente film waar cassettebandjes de poort openen naar betere tijden: perfect days van toen. Dit is geen film over dementie, want de slopende ziekte waar Maartje aan lijdt, zou net zo goed kanker kunnen zijn. Het haperende geheugen van haar maakt het aangrijpender. Tegenover die tragiek staat wel degelijk onweerstaanbare humor, dat is om de pijn te verlichten. Dat Maarten van Waardenberg een uitstekend komiek is, wisten we al, denk aan Loenatik en talloze andere tv-series en films. Maar hier speelt hij de rol van zijn leven. Het is een lastige rol, tussen drama en komedie laveren, groots.

De terugreis (Dutch FilmWorks) nu in de bioscopen.