In een Koude Oorlog is niets wat het lijkt 

Door Hector Reban

Het voornaamste verschil tussen een hete en een koude oorlog is dat in het eerste geval ook de koude feiten van slachtoffers onder de eigen bevolking te betreuren zijn. Een koude oorlog kent ook slachtoffers, meestal ver weg, maar het belangrijkste wapenfeit is dat op het thuisveld evengoed een hete propaganda wordt opgediend voor wat door militaire analisten de “war at home” wordt genoemd. Aan het thuisfront is het namelijk van het allergrootste belang, volgens militaire logica, van de bevolking één onbuigzaam lichaam te maken tegen allerlei vormen van subversie door de vijand.

Dat klinkt op het eerste gezicht heel logisch. Desinformatie, cyberaanvallen, politieke beïnvloeding; in een Koude Oorlog wordt alles uit de kast getrokken. Het kan geen kwaad in tijden van spanning alle informatie van die andere kant met enig wantrouwen te bekijken. De Russen geven er bv. blijk van geen enkele moeite te hebben met een leugen meer of minder en de FSB zal ongetwijfeld een departement hebben voor beïnvloedingsoperaties in het buitenland.

Maar toch lijkt het evident dat je in een Koude Oorlog als deelnemer aan een democratische politieke gemeenschap nog een grótere verantwoordelijkheid hebt, een burgerplicht eigenlijk, om de propaganda van onze eigen leiders en media kritisch te bekijken. Het is even veelzeggend als kwalijk dat zo’n grondhouding grotendeels ontbreekt.

In dit licht moeten we waarschijnlijk ook de “Expect the unexpected” tour beoordelen, een propaganda rondgang die door de NAVO is geïnitieerd met deze op maat geknipte reclameslogan.  NAVO admiraal Bauer, die ons onlangs al onbekritiseerd het volk via de media toesprak, krijgt in deze korte tour toegang tot de universitaire elite om de geesten aan de bovenkant van de maatschappij nog rijper te maken dan ze al waren voor verdere militarisering van de samenleving. Een lichtpuntje is weliswaar dat hij is uitgejouwd op de UvA, maar op X is die actie al routineus toegeschreven aan een stelletje verdwaalde en zielig archaïsche neocommunisten die aan de leiband van Poetin lopen.

Het zou in principe als kritische burger gemakkelijk te doen zijn die NAVO-slogan een andere kant op te draaien. Misschien zou de bevolking het onverwachte kunnen verwachten dat onze eigen bazen met hun mediacampagnes aan de lopende band beïnvloeden en dreigend sturen. Dat is uiteraard niet de kant die de NAVO met deze tour op wil. Je zou kunnen zeggen dat een kritische grondhouding met dit soort campagnes actief wordt tegengewerkt en dat er kennelijk ook weinig journalisten zijn die zo’n omkering zouden kunnen (of willen) initiëren. Het is een interessante vraag of de NAVO bazen zelf nog verrast zijn door de slaafse houding van het Nederlandse opinielandschap.

Weerbaarheid

De NAVO, in april 75 jaar oud, timmert intussen driftig verder aan hun nieuwe, activistische weg. “Resilience” is het codewoord volgens recent geformuleerd beleid (zie dit strategische concept uit 2022) en waarschijnlijk ook de achtergrond van Bauer’s tour. De bevolking moet weerbaar worden gemaakt. Als politiepaarden voor vuurwerk worden getraind, zo moeten wij ook aan de randen van Europa een nucleair explosietje meer of minder kunnen verdragen.

Weerbaarheidspolitiek is ook het kweken van een gestaalde afweer tegen de info die de vijand op ons afstuurt. Die beïnvloeding vindt, zo valt af te leiden uit de media, mede plaats via een zogenaamde vijfde colonne, die al dan niet voor geld gewillig zijn diensten daarvoor beschikbaar stelt. Een aardig incident dat deze in te prenten gedachtegang kan ondersteunen, is het uitkomen van een bericht van de Tsjechische inlichtingendienst (let op: ondergeschikt aan de NAVO) dat bepaalde Nederlandse politici in betaalde dienst van de Russen zouden zijn.

Minister De Jonge meldt op 2 april jl. in het Tweede Kamer debat over dit nieuws dat er eigenlijk verrassend weinig bewijs prijs is gegeven. Weerbaar is dan bv. een journalist als Joost Vullings, die hijgerig bij OP1 meldt dat De Jonge dus “niet zegt dat het niet waar is”. Zijn kritiekloze grondhouding moet zijn dat een gerucht uit een bevriende inlichtingendienst altijd betrouwbaar is en kritiek op onze kant altijd verdacht.

De verborgen premisse, gebaseerd op het onuitroeibare idee over de eigen voortreffelijkheid, is uiteraard altijd dat “wij zulke dingen niet doen”. De manipulerende methode van Poetin gewillige politici binnen NAVO-landen voor zijn karretje te spannen om Rusland vriendelijke ideeën te verspreiden, is ontsproten uit zijn perfide brein. Dat wij bv. de betreurde Navalny, xenofoob en nationalist, door dik en dun hebben gesteund is iets heel anders, want voortkomend uit onze prachtige waarden.

Natuurlijk, de houding op ultrarechts naar Poetin is politiek gezien weliswaar onfris, maar dat is geen reden zonder meer onze NAVO-weerbaarheidstrainers en de dienstbare media aan het thuisfront op hun woord te vertrouwen. Graag zou ik daarom het waarschijnlijk niet onaanzienlijke lijstje willen zien van alle experts en denktanks in Nederland die op één of andere wijze uit de NAVO (of Israëlische) ruif vreten. “Beïnvloeding van onze politiek” mag waarschijnlijk wel als het gaat om de juiste beïnvloeders.

Twijfelzaaiers

“Weerbaarheid” betekent ook de weaponization van onze waardengemeenschap in de clash between civilizations, een ideologie die voor de oorlog van het westen tegen de rest van de wereld is opgezet in het gelijknamige boek van de Amerikaanse establishment politicoloog Samuel Huntington. Het betekent in die zin letterlijk de weerstand verhogen tegen onwelgevallige meningen. Want die meningen vertegenwoordigen binnen deze ideologie automatisch ook andere – en dus per definitie vijandelijke – waardengemeenschappen.

Kritiek op de NAVO? Je bent dus een Poetinist. Of een betaalde agent van China. Of op zijn minst een gevaarlijke radicaal die “onze waarden en manier van leven” bedreigt. Op alle fronten ademt dit activistische NAVO-beleid een ideologische en militaire disciplinering van onze samenleving uit, in dienst van een doel dat weinig te maken heeft met Rusland alleen. Het onverwachte in dit perspectief? Dat kan wellicht beter worden gezien als de ellende die de agressieve politiek van de NAVO, nog vetter gefinancierd en zwaarder bewapend, over ons zal afroepen.

Verwacht het onverwachte, dus alles is mogelijk en niets is wat het lijkt. Alle powers-that-be kennen maar één harde monolithische waarheid; de hunne. Dat geldt niet alleen voor Poetin. Dat geldt ook voor onze leiders. Grote filosofen houden ons voor dat het enige dat je zeker weet, is dat je niets weet en dat twijfel de grondhouding dient te zijn van elk denken. Maar ook daarop is alweer een reactie verzonnen. Want wie deze houding aanneemt en bv. vraagtekens zet bij een officieel verhaal uit pro NAVO-kanalen, wordt neergezet als een “twijfelzaaier” in dienst van de propaganda van de vijand.

In een Koude Oorlog bestaat kritiek dus alleen nog in de vorm van een vijandelijk wapen. Ik moet daaraan denken bij het zien van een video, waarop de voorzitter van het Huis van Afgevaardigden in de VS, Nancy Pelosi, iets roept tegen een demonstrante die tegen het VS-beleid in Gaza protesteert. “Go back to China! There is were your headquarters are!”, schreeuwt ze haar toe. Is het voor de draaiende camera dat Pelosi deze vorm van “weerbaarheid” gebruikt? Of gelooft ze er zelf ook heilig in dat een demonstrante tegen Amerikaans buitenlandbeleid niets anders kan zijn dan een agent van de vijand?

Volgens dissident Noam Chomsky zou dat laatste ook heel goed mogelijk zijn. De best geïndoctrineerden bevinden zich volgens hem in de elite en intelligentsia. Zoals het CDA ooit “normen en waarden” claimden, zo legt onze waardengemeenschap een claim op de Waarheid. Critici, van welk allooi ook, bevinden zich in een contra universum van “post-waarheid” – aan de kant van onze duivelse tegenstanders met hun “totalitaire”, “autocratische” of “dictatoriale” neigingen, neigingen die wij natuurlijk niet hebben. Het is niet onwaarschijnlijk dat men daar ook zelf volledig van is overtuigd.

Guilty by association

Soms ligt de associatie ook voor het grijpen. Poetin waarschuwt het westerse publiek voor propaganda van hun leiders, eigenlijk een soort antwoord op de Expect the Unexpected tour. In een interview met Sputnik beweert hij feitelijk hetzelfde als wat een criticus van de NAVO ook zou kunnen beweren: “Wat ze zeggen over dat we na Oekraïne ook Europa zullen aanvallen, dat is complete onzin. Het is enkel en alleen om de eigen bevolking te intimideren, om geld van de bevolking los te krijgen. Vooral tegen de achtergrond van het feit dat hun economie wegzakt en de levensstandaard afneemt.”

Interessant op een dieper niveau is dan weer dat onze weerbaarheidstrainers geen enkele Russisch medium toelaten tot onze gebieden en Russische leiders alleen worden geciteerd als dat een punt uit onze propaganda kan bewijzen. Je hoeft dan ook niet ver te zoeken naar een reden waarom deze zinnen van Poetin ongeschonden worden doorgegeven. Ze lijken als twee druppels water op de kritiek van de spaarzame NAVO-criticasters aan het thuisfront.

Zodoende heeft men feitelijk nog gelijk ook dat zo’n criticus, zoals ikzelf, woordelijk “herhaalt” wat Poetin ook zegt – ondanks mijn persoonlijke aversie tegen zijn patrimoniale en imperialistische roofkapitalisme (ja, dit is een disclaimer). Zelfs radicaal linkse media die nog enigszins respect hebben voor antimilitarisme, staan daarom huiverig tegenover het publiceren van dit soort kritiek.

Vorig jaar suggereerde ik dat het opblazen van de Nordstream pijpleidingen heel goed door of met behulp van de VS zou kunnen zijn uitgevoerd, niet in de laatste plaats omdat belangrijke beleidsbepalers tevoren zelf beweerden dat te willen doen. In de politiek werd deze suggestie ook aangebracht in de Kamer om te onderzoeken, maar verworpen door alle partijen met uitzondering van FvD en BIJ1. Dat onze Amerikaanse vrienden zoiets zouden kunnen doen, viel totaal buiten het bevattingsvermogen. Het kwam mij zelfs binnen de vredesbeweging op de kritiek te staan dat “je kunt dat toch niet zomaar insinueren” en dat ik “te veel een Russische koers [zou] volgen”.

Ook binnen die beweging is men driftig bezig meningen op een goudschaaltje te wegen, omdat men bang is geworden met de vijand te worden geassocieerd. Misschien zou je dit kunnen zien als een vorm van zelfcensuur, die toeneemt onder de stijgende druk van de weerbaarheidstraining en “monolithisering” van de waarheid. Het stimuleren van zelfcensuur door de grenzen van mogelijk debat te managen is een beproefde methode in het westen, volgens Noam Chomsky, waar subtielere middelen worden gebruikt om onwelgevallige meningen in de kiem te smoren dan de botte bijl van autocratische regimes. 

Het is in ieder geval een onheilspellend teken dat de marges voor kritisch commentaar en journalistiek onderzoek naar het reilen en zeilen van onze machthebbers smaller en smaller worden. Bauer cum suis bereiken op die manier wel heel eenvoudig wat ze zo graag willen. Dat is namelijk een bevolking, politici en journaille die zijn getraind een bepaalde werkelijkheid voor enige waarheid aan te nemen, een werkelijkheid die is gekleurd en vervormd ten faveure van oorlogszuchtige belangen. Bij de NAVO moet men inmiddels een onbegrensd vertrouwen hebben in de ontvankelijkheid voor hun propaganda.

.