Door Hans Beerends

Jan Pronk, activist, politiek analist, minister en hoogleraar schreef honderden artikelen, tientallen boeken en beleidsnota’s. Daarnaast schreven tientallen publicisten over hem en over zijn werk.

Ellen Mangnus, journalist, ontwikkelingswerker en docent internationale betrekkingen las alles, praatte twee jaar lang maandelijks met hem en het resultaat geeft een boeiend inzicht in zijn politieke acties,  strategie en ideologie inclusief alle mee- en tegenvallers.

Het boek heeft niet toevallig de naam gekregen “Kijk niet weg”. Volgens Pronk is dat wegkijken een belangrijke oorzaak van het probleem. Niet iedereen wordt politicus of activist, maar wil de politiek iets bereiken dan moet er wel een draagvlak zijn. Het zelfgenoegzaam negeren van de problemen door het grote publiek maar ook door politici vertraagt een oplossing.

Pronk komt uit een christelijk nest en op basis van christelijke normen als naastenliefde en betrokkenheid komt hij uit bij de socialistische Partij van de Arbeid. Het is voor mij en vele anderen een herkenbare weg. Velen uit de naoorlogse generatie omarmen die normen maar constateren dat die normen nauwelijks meer een rol spelen in de bestaande kerken, laat staan in de politieke partijen die de naam christelijk dragen en komen daardoor in de jaren 70 terecht bij de wereldwinkels, derde wereldgroepen en milieubeweging.

Pronk was de eerste minister die ontwikkelingshulp serieus aanpakte. hij verhoogde de hulp tot 0,7 procent van het BNP en stelde humanistische criteria vast waar die hulp aan moest voldoen. “Linkse hobby’s” sneerde de rechtse oppositie. Daarnaast zorgde hij ervoor dat tegen de 200 mensen 15 jaar lang konden werken voor derde wereldorganisaties.

Wat uit het boek ook sterk naar voren komt is Pronk als het soort politicus die je thans nauwelijks meer tegenkomt. De huidige politici zijn in het algemeen fatsoenlijke mensen die plichtsgetrouw hun werk doen maar het blijft een baan. Daarvoor en daarna hebben ze andere banen die ze ook plichtsgetrouw vervullen 

Voor Pronk is zijn baan, of het nu is als Tweede Kamerlid, minister, VN-functionaris of gewoon Chili-activist, een levensvervulling. Nu nog als 80-plusser schrijft hij, houdt lezingen, doceert en praat met jonge mensen waarvan hij aanneemt dat ze in zijn activistische voetsporen zullen treden.

Het boek is niet zo zeer een biografie, het is meer een beschrijving van hoe iemand vanuit een diep gevoel van maatschappelijke verantwoordelijkheid, elke mogelijkheid gebruikt om te komen tot een rechtvaardiger maatschappij. 

Ellen Mangnus zat maandelijks naast hem, stelde kritische en indringende vragen en luisterde vervolgens naar de betogen van Pronk.

Dit alles heeft zij opgeschreven en het mooie is dat zij het op zo’n manier heeft geschreven, dat je als lezer het gevoel hebt meeluisterend naast haar te zitten.

Kortom wie enig inzicht wil hebben in de gevoelswereld van een politiek en maatschappelijk geëngageerde man, is dit boek een aanrader.
.

Titel: Kijk niet weg, In gesprek met Jan Pronk
Auteur: Ellen Mangnus
Uitgave: 21 maart 2024
Bindwijze: Paperback
Pagina’s: 247
Uitgever: Lemniscaat
Prijs: € 24,99