Door Ulrik van Tongeren
The Mother of All Lies is een aangrijpende documentaire van de Marokkaanse Asmae El Moudir over haar familie.
In haar documentaire debuut behandelt El Moudir in eerste instantie de op scherp staande familieverhoudingen, om later uit te zoomen naar de beruchte broodrellen in de arme buurten in het voorjaar van 1981 in Casablanca. Die traumatiserende episode in de Marokkaanse geschiedenis heeft diepe wonden in de familie en bij buurtgenoten, achtergelaten. Grootmoeder Zahra regeert de familie met ijzeren hand, foto’s zijn taboe en werden in het verleden door haar verbrand. De enige foto die overgebleven is, is een groepsfoto waarop El Moudir zou staan. Een foto van staatshoofd Hassan ll hangt op de muur. Het verleden vergeten en uitwissen maakt alles alleen maar erger voor de familie.
El Moudir had de geniale ingeving om de wijk waar ze woont na te laten bouwen in poppenhuis vorm, vader Mohamed maakte de bordkartonnen maquettes en figuurtjes, haar moeder kleedde ze aan. Dit is een poppenfilm zonder animatie, de acteurs spelen zichzelf en nemen soms de popjes in de hand. El Moudir had waarschijnlijk niet bevroed hoe hoog de emoties op zouden lopen, de niet verwerkte emoties spatten soms van het filmdoek af. Vooral de verstoorde relatie tussen haar kille grootmoeder en warme moederzorgen voor angstaanjagende ruzies. Eigenlijk heeft iedere film een slechterik nodig, grootmoeder Zahra vertolkt die rol met verve.
Ze walst meedogenloos over de gevoelens van haar familieleden heen. El Moudir is standvastig in haar poging om catharsis voor haar familie te bewerkstelligen, steeds weer ligt grootmoeder in de weg. Het is bijna psychologie van de koude grond dat de oude vrouw met haar defensieve houding en het willen uitwissen van de geschiedenis, haar manier is om de demonen uit het verleden te temmen en dat ze denkt haar dierbaren hiermee te beschermen. Het is bijna niet te bevatten dat ook onder de 600 doden veel kinderen stierven door het politiegeweld van de regering. Het kleine meisje Fatima wordt nog genoemd. Er waren later broodrellen in Marokko in 1984 en 2004. het ging daarbij niet alleen over honger, maar tevens over politieke vrijheid bij de bevolking.
The Mother of All Lies is niet direct politiek, het gaat hoofdzakelijk over rouwverwerking en vergiffenis. Het is een persoonlijke documentaire van de regisseuse, waarbij ze binnen en buiten het verhaal van de film staat. Ze regisseert haar personages, haar dierbaren en speelt zelf een rol. Zo ook de poppen, die expressief en kunstig gemaakt zijn. De laatste beelden van de film wanneer de makers de sets afbreken zijn emotioneel. Dat grootmoeder het mini fotootje van Hassan ll kust is een treffende afronding van deze aangrijpende documentaire.
The Mother of All Lies (Vedette) nu in de bioscopen.