Maria Montessori is een beklijvend drama over de moeder van het moderne onderwijs.
Door Ulrik van Tongeren
Mogen kinderen nog wel kind zijn tegenwoordig? Het is een trieste aanblik om kleine kinderen met spandoeken in demonstraties te zien lopen. Die frêle schoudertjes moeten het leed van de wereld torsen. Wat te denken van peuters die eindeloos gebiologeerd naar iPadschermen staren. Waar is de tijd gebleven dat kinderen ongeremd buiten konden spelen? Om de wereld in hun eigen tempo te ontdekken. Maria Montessori is een Frans-Italiaans historisch drama over de moeder van het moderne, vrije onderwijs. Hoe zou Maria naar de kwellingen van het hedendaagse kind kijken? Dan hebben we het nog niet eens gehad over de 40.000 kindslaven, die in de Congo in onmenselijke omstandigheden naar kobalt graven voor onze stekkerauto’s.
De Franse regisseuse en actrice Léa Todorov heeft met haar tweede speelfilm een mooi portret van Montessori (1870-1952) in haar beginjaren als pedagoge gemaakt. Gesitueerd rond 1900 in Rome ontmoet de Italiaanse Montessori (Jesmine Trinca) Lily L’Agengy (Leïla Bekhti). Lily is courtisane en leeft mondain in Parijs. Zij is een fictief personage. Ze heeft een onwettig dochtertje van negen die ze graag kwijt wil in de school van Maria Montessori. Tina, hartverscheurend vertolkt door Rafaële Sonneville-Caby, is een wild kind die in haar eigen wereldje leeft. Ze doet denken aan het kind in L’Enfant sauvage (1969) van François Truffaut. Kan Tina onder de liefdevolle begeleiding van Montessori opbloeien? De Montessorimethode van onderwijs houdt in dat het kind zelfstanding werkt, de docent reikt de leermaterialen aan. Creativiteit is de sleutel naar ontbolstering van het kind. Dat was revolutionair voor die tijd.
De leermomenten in het klasje van Montessori zijn het meest meeslepende deel van de film. De klas bestaat grotendeels uit verstandelijk gehandicapten, die destijds botweg idioten werden genoemd. Maria Montessori werkt onder leiding van een man op de school en wordt daar niet voor betaald. Ze strijdt niet alleen voor de kinderen, maar ook tegen de paternalistische mannenwereld. Montessori vormt een alliantie met Lily om dat mannelijke bolwerk te lijf te gaan. Ook Montessori heeft een onwettig kind, beide vrouwen hebben een gemeenschappelijke achtergrond waarop hun vriendschap bloeit. Jesmin Trinca als Maria Montessori en Leïla Bekhti als Lily spelen de twee vrouwen charismatisch en imposant.
De mondaine wereld in Parijs en Rome is enigszins een keurslijf voor de film, het is niettemin een prachtig geënsceneerde kostuumfilm. Die insteek geeft tevens een gelegenheid om de hypocrisie, zeden en normen in dat tijdsgewricht te belichten. Onwettige kinderen waren een vloek voor de vrouwen. Maria Montessori kreeg haar weldoenster en kon haar Casa dei Bambini, de kinderscholen bekostigen en bovendien haar Montessorimethode aan de wereld brengen. Er zijn nu 35.000 Montessorischolen in de wereld.
Maria Montessori (Cinéart) vanaf 30 mei in de bioscopen.