Together 99 is een nuchtere en komische terugblik op een reünie van communeleden.
Door Ulrik van Tongeren
Lukas Moodysson maakte in 2000 zijn bejubelde Together (Tillsammans) en in 2023 de vervolgfilm Together 99. De gelijknamige commune in Stockholm bestaat nog steeds, maar leeft voort met slechts twee leden in een ander huis. Het is onvermijdelijk om beide films naast elkaar te leggen om te zien hoe de personages veranderd zijn. De eerste film is gesitueerd in 1975 en geeft een staalkaart van wat jonge mensen toen bezighield: politiek, activisme, open relaties en de wil om de wereld te veranderen. Together 99, 24 jaar later, zou dan over desillusies moeten gaan? Of toch een liefdevolle mijmering over de idealen van toen zijn?
Als laatst overgebleven leden van de commune organiseert Klasse (Shanti Roney) samen met de roodharige Göran(Gustaf Hammersten) een reünie, de bevlogen leider van de commune. De leden, de acteurs dus, komen grotendeels opdagen, een enkeling (Michael Niygvist) is helaas overleden. Het is een feest van herkenning om deze personages bijna een kwart eeuw later opnieuw te zien. De ooit idealistische groepsleden zijn door de tijd ingehaald en uit elkaar gedreven. Waar is hun idealisme gebleven? Sommigen hebben het gemaakt, anderen leven in de marge. Moodysson kijkt nuchter naar zijn personages en tevens met een scheutje cynisme. We waren vergeten hoe gloedvol en gedreven de eerste Together film werd gemaakt. Briljant geschoten en gemonteerd is het microkosmos van de commune overzichtelijk en inleefbaar verbeeld. Together 99 is chaotischer in elkaar gezet, het lijkt op een uit de losse pols geschoten documentaire. Dat mag. De film is komisch en aangrijpend genoeg.
Dezelfde mechanismen spelen zowel in de nieuwe Together als in de oude, het is een herhaling van zetten. Open relaties die weer aangezet worden leiden wederom tot verdriet. De arme Göran wordt weer vernederd door een minnares. In de eerste Together had hij het genoegen om dezelfde vrouw het huis uit te gooien. De schitterend door Moodysson geschreven uitbarsting van Erik (Olle Sarri) over de politieke naïviteit van de ex-communeleden zou wel eens de mening van de regisseur kunnen zijn. Het verraad van links wordt breed uitgemeten in deze briesende tirade. Ook een genoegen is het opzienbarend sterke optreden van Lisa Lindgren als Elisabeth. In de eerste Together film was ze een kleurloze huisvrouw die mishandeld werd door haar echtgenoot. Hier is ze blijkbaar opgebloeid. Birger, gespeeld door Sten Ljungrren, die ook al een oude man was in Together is hier hartverscheurend. Het is een voorbode van wat de ex-communeleden over 25 jaar in de eventuele derde aflevering van Together te wachten staat.
Together 99 (September Film) nu in de bioscopen.