The Coen Brothers Complete is het zomer retrospectief in Eye, het betekent drie maanden genieten van het excellente oeuvre van de legendarische Coen broeders. 

Door Ulrik Van Tongeren

De gebroeders Joel Coen (1954) en Ethan Coen (1957) maken sinds 1984 samen films. Sommigen horen tot de beste Amerikaanse ooit. Zo is hun denderende en geniale debuutfilm Blood Simple een staalkaart van filmische gaven. Snedige briljant geschreven dialogen, met fantastisch gebruik van de camera, die om de personages heen cirkelt.  De pianomuziek van Carter Burwell wordt heel spaarzaam gebruikt, zijn muziek is altijd uiterst effectief. Joel is in de aftiteling de regisseur, Ethan is de schrijver, ze produceren en monteren de films samen, maar die rollen vloeien in elkaar over, dat is de magie van deze broers.

Blood Simple

Blood Simple is echter niet simpel, het heeft een bijna labyrintische plot, vooral in het tweede deel van de film. Het is een film die vele malen bekeken kan worden, omdat er zoveel verrassende wendingen en inventieve camerastandpunten in zitten. De plot behelst een bareigenaar (Dan Hedaya) die een privédetective inhuurt om zijn vrouw (Francis McDormand) en haar minnaar (John Getz) te vermoorden. De privédetective wordt gespeeld door de M. Emmet Walsh, die met zijn corpulente, bezweette lijf en hinnikende lach een onvergetelijke indruk achter laat  

De man maakt zich vrolijk om de domheid van zijn medemens, maar blundert zichzelf naar een gruwelijke dood, waarbij hij stervend onder een wastafel zich niet kan laven aan een waterdruppel. Veel films van de Coen gebroeders gaan over stuntelende sukkels die hun perfecte plan in rook zien opgaan en ook nog eens een spoor van lijken achterlaten. Een man in Blood Simple die uit die dood op rijst is een horror cliché, hier heel tergend plausibel gemaakt. De man wil maar niet doodgaan, zijn lijdensweg is gruwelijk en tevens zeer komisch. De Coen broers zijn de meesters van de macabere zwarte humor.

De gebroeders Coen

De Coen gebroeders werken in vele genres, revisionistische westerns en thrillers (film noir) hebben hun voorkeur. Uitzonderingen zijn bijvoorbeeld: Raising Arizona (1987), een cartooneske screwball komedie over het stelen van een baby. Met een geweldige cast: Nicolas Cage, Holly Hunter en John Goodman en subliem camerawerk van Barry Sonnenfeld die ook het camerawerk van Blood Simple en Millers Crossing (1990) deed. Jammer dat Sonnenfeld overstapte naar het regisseren van films. Die drie eerste films: Blood Simple, Raising Arisona en Millers Crossing zijn perfect en dat voor de eerste drie films, dat was alleen maar het begin. Daarna werkte de grote cameraman Roger Deakins met de broers. De Coen’s komen soms met een verrassende film op de proppen, zoals het briljante A Serious Man (2009) wat handelt over een Joodse wiskundeleraar Larry en zijn existentiële crises. Het speelt zich af in een Joods milieu in het Middenwesten van de Verenigde Staten. In een vergelijkbaar milieu groeiden de Coen gebroeders op. Daarom is deze film hun meest realistische, hoewel er een tornado opduikt die als een allegorie gebruikt wordt en net niet de wereld vernietigd. Een van de beste films over religie is A Serious Man en ook een van de grappigste.

De Coen gebroeders omringen zich met de beste vaklui uit de filmindustrie. Voorbeeld hiervan is de storyboard artiest J. Todd Anderson, die al dertig jaar met ze samenwerkt. Hij tekent de storyboards waarin de personages en camerabewegingen worden opgetekend, het is een referentie voor elke stap in het productieproces. Dus de film wordt eerst op papier geschoten en van daaruit wordt de film langzaam opgebouwd. Dat verkort de opnamedagen, de gebroeders Coen schieten een film onwaarschijnlijk snel, in zes tot acht weken. Het zijn allemaal complexe producties, die vaak in het verleden spelen. Dit is alleen maar een voorbeeld van de complexiteit van het film maken.

• The Coen Brothers Complete van 11 juli t/m 11 september in Eye Amsterdam. 

• Vanaf 18 juli is een directors cut van Blood Simple landelijk in de bioscopen te zien. 

Behalve de 18 films van de gebroeders Coen zijn er tevens voorstellingen van films die hen inspireerden en films van makers die zich lieten inspireren door de gebroeders. Er zijn ook optredens voor Frances McDormand in het werk van andere regisseurs.