The Substance is een uitzinnige bodyhorror satire over de obsessie met jeugd en schoonheid.

Door ulrik van Tongeren

Wie kent niet de Walk of Fame in Hollywood, de sterren met de namen erbij in een lange stoep. De namen zijn vaak vergeten filmsterren, dat is de wreedheid ervan. In de briljante proloog van de film wordt via een van de sterren opkomst en ondergang van de Hollywoodster in de film getoond. De Franse regisseuse Coralie Fargeat heeft een explosieve satire over de schoonheidsmythe gemaakt. Vrouwen van over de vijftig, of soms veel eerder, raken uitgerangeerd in de Hollywood entertainment industrie. Dat is een feit.

De film gaat over Elizabeth (Demi Moore) een ex-filmster die een aerobics tv programma presenteert, vergelijkbaar met wat Jane Fonda in het verleden deed.  Elizabeth wordt ontslagen en stuit op een elixer dat haar eeuwige jeugd beloofd. Ze moet dan wel van haar betere zelf bevallen, het is behoorlijk gruwelijk verbeeld. De jonge perfecte Sue (Margaret Qualley) moet exact om de week haar plaats aflossen met de oudere Elizabeth, maar ze zijn één, dat is de deal met de verschaffer van het elixer. Dat het allemaal misgaat, staat bij voorbaat vast.

Het verhaaltje is simpel, de uitwerking is een daverende galop van lichamelijke transformaties. Er zit een feministisch tractaat in verwerkt; een aanklacht tegen het misbruik van de vrouw door leeftijdsdiscriminatie. De neergang van Elizabeth wordt hyperrealistisch weergegeven, spiegels spelen een belangrijke rol. Maar jezelf opofferen voor oneindige schoonheid? Dan is de spiegel jouw grootste vijand. De lichamelijkheid van de film tart de grenzen van betamelijkheid. Het is wijze waarop het verhaal vertelt wordt die de film uniek maakt, het wordt voor een belangrijk deel met beelden vertelt, met weinig dialoog, dat is op zich revolutionair. 

The Substance is een uiterst zintuigelijke ervaring, het spuiten van het elixer is kolkend realistisch. Fargeat zet kleuren bedwelmend in, alle mogelijke visuele trucs worden gebruikt om er een meeslepende ervaring van te maken. Niet te vergeten is de zwarte humor, lachen tot het pijn doet, de film zou gezien kunnen worden als groteske lachspiegel. Maar zonder de drie topacteurs zou de film niet werken. Demi Moore zet in het midden van de film een geniale scene neer wanneer ze zich als Elizabeth opdoft voor een afspraakje. Ze rommelt steeds meer met haar make-up, en wordt niet perfect, dan blijft ze maar thuis. Moore is echt aangrijpend en briljant in haar rol.

Margaret Qualley, als Sue, een grote ster in opkomst, is niet minder goed. Hoe Fargeat de naaktheid van de twee vrouwen gebruikt is in deze tijden subversief te noemen. Naaktheid lijkt trouwens verdwenen uit de hedendaagse cinema. De grote acteur Dennis Quaid als de sardonische baas van Elizabeth en Sue is zijn beste rol ooit. Het laatste kwartier van The Substance zal de zalen doen ontploffen, is hilarisch, en tevens moeilijk te verstouwen na de fantastische eerste twee uur van de film. 

The Substance (Cinéart) nu in de bioscopen.