Yasuzo Masumura retrospectief is een mini retrospectief van het werk van de Japanse cultregisseur.

Door Ulrik van Tongeren

De vijfde editie van het Camera Japan Festival, in Rotterdam en Amsterdam, gaf een mooie staalkaart van de Japanse cinema. Veel films gingen over jonge vrouwen die hun trauma’s moesten overwinnen, om zich te kunnen ontplooien. Intrigerende hoogtepunten: The Moon, handelend over een auteur met schrijversblok die in een gekkenhuis gaat werken. Ze moet bovendien het trauma van een aardbeving verwerken. Een werkelijk shockerende film met plastisch geweld, maar het is tevens een sereen betoog over geestelijke gezondheid. Kyrie is een epische musical over een meisje die niet kan praten, ze uit zich via haar aangrijpende liedjes, die ze op straat vertolkt. Het is een overvolle film, de vele personages zijn bijna niet binnen het frame te houden; het is onbetwist een meesterwerk. Hier is een aardbeving daadwerkelijk zichtbaar actief, in The Moon zijn het de gruwelijke overblijfselen ervan.  

Het Masumura retrospectief is een samenwerking tussen Camera Japan en Eye, de regisseur (1924-1986) is een onbekende grootheid die ontdekt hoort te worden. Hij was onwaarschijnlijk productief met 66 films. Japan Camera vertoonde Kisses (1967), Hoodlum Soldier (1965) en Nakano Spy School (1966). Eye vertoond deze maand de gerestaureerde Kisses, The Wife’s Confession (1961) en All Mixed Up (1964). De debuutfilm van Masumura Kisses schijnt in 1967 controversieel te zijn geweest. Wat opvalt is hoe sprankelend en inventief de film gemaakt is. Op papier is het een doorsnee verhaaltje over de liefde tussen een pakjesbezorger en kunstenaarsmodel, ze ontmoeten elkaar in de gevangenis waar beider vaders achter de tralies zitten. Ze hebben een fijne middag, tussen de racebaan en het strand vallen ze voor elkaar. Een cheque van 100.000 yen speelt een belangrijk rol. 

The Wife’s Confession

De geest van de Tweede Wereldoorlog waart op de achtergrond, de mensen zijn onzeker en richtingloos. De vitaliteit van de jeugd moet de samenleving lucht geven, maar de jeugd is evenzeer de weg kwijt. De film is een prachtig portret van de Japanse jeugd, en met een enorme flair gefilmd. Momenten als een regenbui zijn subliem in beeld gebracht. Masamura werkte in de mainstream cinema, maar had de vrijheid om uitdagende onderwerpen aan te pakken. Hij was een man met uitgesproken meningen over politiek en cultuur. Zijn cinema is niet categoriseren. Het is een sardonische cinema, niet bang om grenzen te overschrijden, en genre conventies onderuit te halen. Dat maakt zijn werk onverwacht modern. 

Hoodlum Soldier is een oorlogsfilm zonder slagveld, het speelt zich af in de kazernes waar de soldaten onderworpen worden aan de kadaverdiscipline. Waarbij conficten tussen de soldaten hoog kunnen oplopen. De held is een brute yakuza (gangster) die zomaar 12 mannen bewusteloos slaat. De andere hoofdpersoon is een intellectueel en pacifist, beiden helpen elkaar. De film is een verhulde aanklacht tegen het leger en het imperialisme van Japan. Hoodlum Soldier doet denken aan de oorlogsfilms van Sam Fuller, is echter nog een graatje sardonischer en scherper. Bovendien is het een komedie.

• The Wife’s Confession, vrijdag 11 october om 19.00 in Eye.
• All Mixed Up, maandag 14 october om 19.00 uur in Eye.
• Kisses, maandag 21 october om 19.15 in Eye. Alle drie de films met introductie,