IDFA 2024 Is nog groter, met meer documentaires, zo lijkt het althans.

Door Ulrik van Tongeren

De openingfilm van IDFA wil nog wel eens de boel door elkaar rammelen. De Deense productie About a Hero van regisseur Piotr Winiewicz wordt gepresenteerd als een A.I film. Dat is een heet hangijzer want er is veel te doen over het maken van kunst, en dus ook film, door artificiële intelligentie. De plot behelst een fabrieksarbeidster die onder verdachte omstandigheden stierf. Dit is een soortmoordmysterie, dat is niet de attractie van de film.

De uitdaging is om uit te vogelen wat ‘deep fake’ (kunstmatig) en wat menselijk is. De film werd geschreven door Kaspar; dat is de kunstmatige intelligentie. Menselijke acteurs spelen de rollen. Of het door de belichting komt, of door iets anders. De personages komen houterig en onwerkelijk over. De Duitse regisseur Werner Herzog is het enige personage, wat door de computer is gemaakt. Geldt dat ook voor de voice-over van Herzog? De makers van About a Hero hadden bovendien Kaspar de opdracht gegeven om inspiratie te putten uit het werk van Herzog. 

Het nagesprek met de makers van de film was bij vlagen hilarisch. Vooral het gedeelte over Kaspar, belangrijke vraag was of de kunstmatige intelligentie uitgezet werd door de makers. Het is raar dat in discussies over A.L het kunstmatige intellect menselijke trekjes krijgt. Het is tevens luguber om te beseffen dat A.I de toekomst heeft.  

Sleep #2

De Roemeense filmmaker Radu Jude, maker van Bad Luck Banging or Loony Porn (2021) en Not Expect Too from the End of the World (2023)  maakt ook documentaires. Met Sleep #2 en Eight Postcards from Utopia, beide uit 2024, is hij aanwezig op IDFA. Sleep #2 is een aaneenschakeling van Earth cam beelden, een livestream tegenover het graf van Andy Warhol. Dat 24 uur per dag, we zien mensen bloemen leggen en andere rituelen uitvoeren. Herten en kleinere dieren schieten door het beeld. De vier seizoenen worden getoond. de beelden zijn uit 2021-2o22. Radu Jude is een grote liefhebber van de films van Warhol, wat een grote inspiratiebron voor deze film was. Warhol maakte observerende films, zijn legendarische 6 uur durende Sleep (1964), toont een slapende man. 

Eight Postcards from Utopia is een zogenaamde foundfootage-documentaire, het is een montage van honderden commercials in de periode van 1989 tot in 2000. De overgang van het communisme naar de kapitalistische democratie wordt verbeeld. In de reclame uitingen worden producten als middelen voor een schone was, lichamelijke hygiëne, genotsmiddelen en Pepsi gepromoot. Het consumentisme wordt vaak op een komische wijze afgeschilderd, met veel snaakse humor, en met een overvloed aan wulpse vrouwen. 

Knap is dat we uitsluitend fragmenten uit deze reclamefilmpjes te zien krijgen, die briljant aan elkaar gemonteerd zijn. Nou is regisseur Jude altijd al een felle opponent van de consumptiemaatschappij geweest. Uit de twee bovengenoemde speelfilms blijkt dat ten overvloede, je zou bijna gaan denken dat hij een stil heimwee naar het Roemenië van voor 1990 heeft. Er was een geanimeerd nagesprek met de directeur van IDFA. De zeer grappige Radu Jude eindigde het gesprek met een ode aan tik tok, als ware cinema, op zijn telefoon toonde hij enkele tik tok filmpjes. Bovendien gaf hij aan dat zijn nieuwste film met behulp van A.I is gemaakt.

IDFA 2024 – tot en met 24 november