Bestiari, Erbari, Lapidari is een bevlogen en poëtische verkenning van dier, plant en stenen.
Door Ulrik van Tongeren
De Italiaanse regisseurs Marina Parenti en Massimo D’Anolfi hebben een encyclopedische documentaire over dier, plant en stenen gemaakt. Dat is het drieluik van de 206 minuten durende documentaire. In het hoofdstuk Bestiari wordt de relatie tussen mens en dier geschetst, en dat wordt geïllustreerd met gevonden historische beelden. Er wordt de connectie gelegd tussen dier en dierentuinen, wapens en trofeeën. Uiteindelijk voelt de mens zich altijd superieur aan het dier. Uitvoerig wordt de trofee jacht getoond; met het bloedstollende beeld van een neushoorn die dood geschoten wordt. Een ander bloedstollend beeld is van een imposante tijgerkop achter tralies.
De film zit vol wetenswaardige terzijdes van de vertelstem. Zoals het feit dat de dierenwereld slinkt, maar de hoeveelheid beelden van dieren alleen maar toeneemt. Dit segment vol dierenleed wordt doorsneden met beelden van dierenartsen die opereren op dieren. De dieren die verdoofd liggen hebben een onverwachte poëzie. Die dichterlijke inborst met los van elkaar staande beelden en thema’s en beelden werken hierdoor verbindend. Het is een organische wijze om heden en verleden aan elkaar te koppelen. De meditatieve atmosfeer van de film wordt versterkt door de evocatieve muziek van Massimo Mariani, die alles aan elkaar linkt, De dierenkooien mogen tegenwoordig groter zijn het dier blijft triest genoeg, gevangen achter tralies en hekken. Het mag dan over dieren gaan, de documentaire gaat tevens over de mensheid die nietig is in de wereld, en al helemaal klein is in het universum.
Het magische tweede deel Erbari gaat over de planten wereld, en is gefilmd in een observerende documentaire stijl. Het dagelijkse onderhoud van de botanische tuin van Padua staat hier centraal. Rentmeesterschap van de planten, het beschermen van het plantenrijk is evident. Ook hier een vlijmende vaststelling: 99.07 % van de landmassa wordt gevormd door planten. Als alle planten zouden sterven, zou de planeet een onbewoonbare hel worden. De mens heeft niet echt in de gaten hoe belangrijk planten zijn voor ons bestaan. De verzorging van de planten in de kassen is hypnotiserend. Het binnen treden van het magisch herbarium, dat is de verzameling van geconserveerde en gedroogde planten, is ontroerend. Tussen boekpagina’s zijn de botanische naam en andere bijzonderheden opgenomen. De betreffende planten zitten in gedroogde vorm tussen de pagina’s. Ontroerend is het verhaal van een jonge soldaat die tijdens de Tweede Wereld Oorlog zijn archief, zijn oorlogs’s herbarium, over planten aan de botanische tuin van Padua schonk, de planten vond hij op de berghellingen.
Het derde deel Lapidari gaat over fossielen en stenen. Het gaat over hoe mensen met stenen omgaan. De Holocaust komt in beeld, en de herinnering eraan. Een handwerksman maakt gedenkstenen van gesneuvelden in de Holocaust. Tevens zien we beelden uit archieven met informatie, en foto’s, van de slachtoffers, Even ontrukt aan de vergetelheid, in Bestiari wordt er terloops aan de Holocaust gerefereerd. De derde sectie van de film komt aan als een mokerslag. Er zitten schokkende beelden en feiten in Bestiari, Erbari, Lapidari, maar door de subtiele aanpak van de makers, is hun reflectie op de mensheid en alles eromheen niet alleen beklemmend, maar verheffend.en aangrijpend.
IDFA 2024 – tot en met 24 november