Megalopolis is een excentrieke, visionaire en surrealistische visie op de ondergang en wederopstanding van New York.

Door Ulrik van Tongeren

Francis Ford Coppola droomde en werkte aan het project Megalopolis 30 jaar lang. Uit eigen zak bekostigde hij de film; 120 miljoen dollar. De regisseur werd vaak beticht van grootheidswaanzin. Met zijn romantische One from the Heart ging zijn productie maatschappij Zoetrop failliet en met Apocalypse Now balanceerde hij op de rand van afgrond. Coppola maakte onvergetelijke meesterwerken zoals: The Godfather part 1, 2, The Conversation, Apocalypse Now, Bram Stoker’s Dracula en jawel, One from the Heart. Nu is Coppola 85 jaar, hij zou rustig kunnen genieten van zijn welverdiende pensioen. Toch blijft hij onvervaard zijn dromen najagen. 

Is dit grootse spektakel een nieuw meesterwerk? De ondergang van Rome is vaak beschreven en is hier gespiegeld aan New York. De Coppola heeft via een omweg ook geprobeerd om de tijdgeest te vangen van het huidige New York. De stad gaat onvermijdelijk vallen, zoals het oude Rome viel. De stad, die nieuw Rome heet lijkt verdacht veel op Gotham city uit de Batman films. Er zit geen greintje realiteit in de film verwerkt, dit is een uitzinnig, pompeus gebeuren met knipogen naar The Matrix en Blade Runner. Het heeft een vertelstem van Laurence Fishburn die gedragen teksten voordraagt vol literaire referenties. Als het ware is het een botsing tussen de populaire cultuur en de geschiedenis van de filosofie. Er is ook nog een scheutje Satiricon van Fellini in verwerkt, met de decadente elite die zich pervers uitleeft.  

Adam Driver speelt de geniale architect Cesar die grootse plannen heeft voor New York, hij wil er een Utopia van maken. Cesar ligt overhoop met de corrupte burgemeester Cicero (Giancarlo Esposito) en de steenrijke bankier Crassus 111, vertolkt door John Voigt. Er is een verbijsterend netwerk van relaties, Cesar slaapt met journaliste Platinum Wow (Aubrey Plaza) en de dochter van de burgemeester Julia (Nathalie Emmanuel). Er is ook nog Clodio, gespeeld door Shia LaBeouf, die politieke doelen nastreeft. Teveel personages en plot elementen maken de film incoherent. Het rommelige einde met directe politieke uitspraken verbijsterd. Meesterverteller Coppola heeft zijn film volgestouwd met ideeën, die opeenstapeling maakt een chaotische indruk. 

Maar Coppola is waarschijnlijk de enige die een dergelijk project zonder compromissen kan maken. Dat op zo’n grote schaal, alleen Coppola en Ridley Scott werken nog op een dergelijke grote schaal. Adam Driver is competent als centraal personage, heeft helemaal geen charisma, dat heeft de film hard nodig om meeslepender te zijn. Esposito en Voigt zijn meesterlijke acteurs, hier spelen ze stripfiguren. De briljante Audrey Plaza, met haar sardonische humor excelleert in een ondankbare rol. En Shia LaBeouf is een matige karikatuur. De details van de film fascineren, de kostuumontwerpers hebben zich uitgeleefd in de kostumering die een mengeling van hedendaags en Romeins is. De decors hebben soms een hoog bord karton gehalte, maar zijn inventief. Er zit een mooi moment in de film wanneer twee gigantische beelden op straat ineen zinken, alsof ze levende wezens zijn. Megalopolis heeft te weinig magische momenten. Ondanks dat dwingen de bravoure en de moed van Coppola wel degelijk bewondering af. 

Megalopolis (September Film) nu in de bioscopen.